اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر مشکلات رفتاری و مهارت های اجتماعی نوجوانان دچار اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر رفتارهای مشکل زا و مهارت های اجتماعی نوجوانان دچار اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی بدون گروه گواه، با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، و جامعه آماری شامل۶۰ نوجوان ۱۱ تا ۱۷ ساله مراجعه کننده به مرکز تهران اتیسم و مرکز اتیسم آوا در شهر تهران بود. با روش نمونه گیری هدف مند ۱۲ نوجوان انتخاب و به دو گروه ۶ نفری مشابه تقسیم شدند و مداخله را در ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه ای، هر هفته دو جلسه دریافت؛ و والدین آن­ها نیز در سه مرحله مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی-نسخه والدین گرشام و الیوت (۱۹۹۰) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد شرکت در جلسه های مداخله منجر به افزایش مهارت های اجتماعی شامل همکاری (۹۲/۹=F، ۰۰۵/۰=P)، جرات ورزی (۸۱/۷=F، ۰۰۹/۰=P)، مسئولیت پذیری (۱۸/۸=F، ۰۰۲/۰=P) و خودکنترلی (۶۴/۷=F، ۰۰۳/۰=P) نوجوانان با اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا شده است؛ ولی این تاثیر در مرحله پیگیری یک ماهه پایدار نمانده؛ و از سوی دیگر در کاهش مشکلات رفتار بیرونی (۲۸/۰=F، ۷۵/۰=P)، درونی (۲۴/۰=F، ۶۵/۰=P) و بیش فعالی (۰۸/۱=F، ۳۳/۰=P) آن­ها بهبودی حاصل نشده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می­توان برنامه آموزشی مهارت های اجتماعی را روش موثری برای ارتقاء مهارت های اجتماعی نوجوانان دچار اختلال طیف اتیسم با عملکرد بالا تلقی کرد؛ و آن را برای افزایش مهارت های اجتماعی این نوجوانان توصیه نمود؛ اما لازم است برای پایدار ماندن اثربخشی تمرین­های بیشتری در محیط زندگی طبیعی و نیز برای کاهش رفتارهای مشکل زا پژوهش های بیش تری برای شناسایی روش های مداخله ای موثر انجام شود.

Keywords:

: اتیسم , جرات ورزی , خودکنترلی , مشکلات رفتاری , مهارت های اجتماعی