اسماعیل رباطی - کارشناسی ارشد. دانشگاه سوره

گئورگلوکاچ، نظریه پرداز مشهور مارکسیست و از شاگردان خلف «کارل مارکس»، خالق کتاب های «تئوری رمان» و «تاریخو آگاهی طبقاتی» است. او رئالیسم را بهترین نوع ادبی می داند و به اعتقاد وی، «یک اثر هنری واقعگرا، باید انگاره هایتناقضات پنهان در یک نظام اجتماعی را آشکار سازد». در حقیقت هنرمند نقشی روشنفکرانه را در جهت به آگاهی رساندنطبقه فرودست در شورش علیه نظام سرمایه داری و رسیدن به جامعه بی طبقه، داراست. مقاله حاضر با روشی توصیفی–تحلیلی و با تکیه بر آراء لوکاچ به مطالعه نقش، جایگاه و ارتباط هنرمند نویسنده به مثابه یک روشنفکر، در نمایشنامه«بابلی ها»، اثر اسماعیل خلج پرداخته، و چگونگی بازتاب جامعه را در این اثر رصد نموده است. نظریه پردازان مکاتب انتقادی،همچون لوکاچ، رسالتی را بردوش هنرمند می گذارند، تا طبقات فرودست جامعه را به آگاهی واقعی و راستین برساند. ازاینرو نیز در ذیل آراء لوکاچ، در باب هنر متعهد، این نمایشنامه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت تا به نتیجه ای قطعی رسیدکه خلج را، در جرگه ایده آلیست های هگلی متاثر از هنربرای هنر برشمریم، یا در صف مکتب انقلابیون انتقادی رئالیست،علیه وضع موجود. خلق نمایشنامه «بابلی ها» پس از ۲۰ سال سکوت تئاتری وآن هم بر اساس داستان «ثروتمندترین مردبابل»، تا حدود زیادی این پرسش را پاسخ خواهد داد. «بابلی ها» را می توان مانیفست افکار خلج در طی سال های طولانیفعالیت های هنری وی دانست.

لوکاچ، خلج، روشنفکر، بازتاب واقعیت، آگاهی