زینب خسروی - استادیار گروه ادبیات نمایشی. دانشکده هنر دانشگاه دامغان

یکی از بحث های داغ در سال های اخیر نسبت اجرای قصه گویی و بازیگری است. این پژوهش می کوشد در مروری به تاریخقصه گویی و تئاتر، نقاط عطف این دو شیوه اجرایی را روشن کند. با همین مقدمه مشخص است که پیش فرض پژوهشاین است که بین قصه گویی و تئاتر رابطه تنگاتنگی وجود دارد. از زمان افلاطون و ارسطو روایت گری Diegesis و تقلیدMimesis به عنوان دو شیوه بیان قصه مشخص شده است. اولی را به روایت گری حماسی نسبت دادند و دومی را شالودهبوطیقای تراژدی قرار دادند. ازآنجایی که بررسی گستره تاریخ تئاتر و تاریخ قصه گویی در این مجال نمی گنجد، این مطالعهمبتنی بر روش تحلیل مفهومی و استنتاجی به هنرمندان پیش رویی قرن بیستم می پردازد که در اجراهای تک نفره خودروی صحنه مرز بین روایت قصه و بازیگری را کم رنگ کردند. مطالعه نشان می دهد چگونه برتولد برشت با ارائه نظامتئاتر ایپک از چهره های تاثیرگذار در این جریان از درام موقعیت محور به تئاتر خرده قصه ها در کنار هم گذار کرد. برخلافنئاتر واقع گرا درنظر برشت هدف قصه نشان دادن واقعیت نبوده است، بلکه بهتر کردن درک ما از آن روایت است. همراستابا این چرخش در تعریف از تئاتر، شاهد جنبش احیای هنرهای مشارکتی، هنرمندان بزرگی چون داریو فو بارها در اجراهایخود مرز قصه گو و نمایشگر را برای مداخله انتقادی می شکنند. نقطه عطف ترکیب تکنیک های قصه گویی و بازیگری،در اجرای ماهابهاراتای پیتر بروک مشخص می شود. از سوی دیگر، در نیمه دوم قرن بیستم هنرمندان قصه گوی پیشتاز جنبش احیای هنر قصه گویی محدودیت های سنتی را مورد پرسش قرار دادند مانند ابی پاتریکس که روی تجربهپدیداری بدن قصه گو حین روایت قصه و نسبت گفته پردازی قصه گو با زبان بدن او برای قصه گویی صحنه فرم هایبیانی جدیدی را پیشنهاد داده استد. اکنون در آغاز قرن بیست و یکم، بیش از پیش مرز بین روایت قصه گویی و تئاترکمرنگ شده است و اجرای قصه گویی تک نفره از گستره انبان از تکنیک های اجرایی روایی و بازیگری بهره می گیرند تاجایی که از اصطلاح بازیگر و قصه گو می توان به جای یکدیگر استفاده کرد.