ناهید دهقانی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

درباره جوامع الحکایات و لوامع الروایات عوفی پژوهش های چندانی انجام نشده است؛ همین امر پژوهش درباره این کتاب را با دشواری همراه می کند. در پژوهش پیش رو، ویژگی های دستوری جوامعالحکایات عوفی و شیوه جمله بندی در این کتاب بررسی شده است. نثر پارسی از میانه سده پنجم تا اوایل سده هفتم هجری، به آهستگی از سادگی و روانی فاصله می گرفت و به نثر فنی و مصنوع گرایش پیدا می کرد. در این دوران هم نثر مرسل، هم نثر فنی و هم نثر مرسل عالی به کمال رسید و میدان گسترده ای برای هنرنمایی نویسندگان فراهم شد. جوامع الحکایات نیز در همین دوران نوشته شده است و به خوبی می توان تاثیر سبک های رایج این دوره را در آن نشان داد. میتوان گفت، گونه ای آشفتگی سبکی و سهل انگاری زبانی و دستوری بر بسیاری از بخش ها و جملات این کتاب حاکم است و ویژگیه ای نثرهای مرسل ساده، مرسل عالی( بینابین) و فنی در آن دیده می شود. در مجموع میتوان نثر این کتاب را نثری نزدیک به مرسل عالی دانست که ویژگی هایی از نثر ساده مرسل را در نیز خود دارد و از نثر فنی نیز تاثیرات فراوانی پذیرفته است. در بخش هایی از کتاب به ویژه در مقدمه، نشانه های نثر فنی بسیار پررنگ تر از گونه های دیگر نثر است؛ البته این ویژگی را در مقدمه بسیاری از متون کهن دیگر نیز می توان یافت. تکیه نویسنده این کتاب در بیشتر حکایت ها بر ایجاز و سادگی بوده است. در این بخش ها نیز ویژگی هایی از نثر فنی به چشم می خورد، اما در مجموع ایجاز و سادگی آن برجسته تر است. البته باید توجه داشت که این سادگی و ایجاز، با سادگی و ایجاز متون دیگر، به ویژه متون سده های چهارم و پنجم، بسیار متفاوت است

جوامع الحکایات، عوفی، ویژگی های سبکی، ویژگی های دستوری، نثر قرن هفتم