الهام یوسفی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه بوعلی سینا، وکیل پایه یک دادگستری
معصومه غلامی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

در دادرسی مدنی آزادی دفاع یک اصل است در ابتدا شاید حقی برای خوانده ی دعوی به نظر برسد اما با تعمق میتوان دریافت که این اصل حقی است برای دو طرف دعوی. آزادی دفاع نیز مختص خوانده نیست ، چون در مراحل بعدی جایخواهان و خوانده ممکن است عوض شود و اعتراض به آراء هم به منظور دفاع از حق برای هردو طرف پیش بینی شده است.ایناصل اصولی چون اصل آزادی انتخاب وکیل،اصل آزادی در استفاده از ادله اثبات دعوی و..را در بر می گیرد . حق دادخواهی،حفظ کرامت و شرافت انسانی ،تامین امنیت قضایی و حق دادرسی عادلانه و..مبانی این اصل هستند و اصولی چون اصلتناظر، اصل بی طرفی قاضی، اصل دادرسی با درخواست متداعیین و...از اصول تضمین کننده ی این اصل می باشند.

آزادی، دفاع، اصل، ادله اثبات دعوی، دادخواهی