فریدون نقیبی - استادیار گروه شهرسازی/ دانشگاه ارومیه
خالص آسوبار - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری/ دانشگاه شهید بهشتی
مهربان سعیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری/ دانشگاه ارومیه
دنیا سعیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی نظری/ دانشگاه شهید بهشتی

برنامه ریزی کاربری زمین شهری در ایران در قالب طرح های توسعه شهری صورت می پذیرد. تجربه بیش از نیم قرن از برنامه ریزی کاربری زمین در ایران نشان از عدم موفقیت آن دارد و آنچه امروزه مشاهده می شود، بحران ناشی از عدم اجرا و تحقق برنامه ریزی کاربری زمین به طور عام و خدمات شهری به طور ویژه در طرح های جامع و تفصیلی پیشنهادی شهرها است. طرح تفصیلی شهرها به مثابه ی پایه های توسعه شهرها هستند، درنتیجه هر میزان عملیات اجرای آن کاربردی تر و متناسب با رفع نیاز های حال و آینده شهر باشد طرح کارآمدتر و مناسب تر خواهد بود. از طرفی دیگر محقق شدن پیشنهادهای این طرح برای خدمات شهری می تواند منجر به عدالت فضایی، توزیعی و اجتماعی در شهرها باشد. چراکه خدمات شهری ازجمله عوامل موثر و مفیدند که با پاسخ گویی به نیاز جمعیتی، افزایش منفعت عمومی و توجه به استحقاق و شایستگی افراد می تواند با برقراری عادلانه تر، ابعاد عدالت فضایی، عدالت اجتماعی و عدالت اقتصادی را در شهر برقرار نمایند؛ بنابراین پژوهش حاضر بر آن است تا به واکاوی میزان تحقق-پذیری خدمات شهری پیشنهادی در طرح تفصیلی شهر ارومیه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بپردازد. پژوهش پیشرو، از حیث روش جز پژوهش های کمی، به لحاظ هدف جز پژوهش های کاربردی و به لحاظ ماهیت در زمره ی پژوهش های توصیفی و تحلیلی است. همچنین روش گردآوری اطلاعات این پژوهش مبتنی بر شیوه اسنادی و با استفاده از آمارهای طرح تفصیلی شهر ارومیه در سال تهیه طرح (۱۳۹۲)، موجود و پیشنهادی (۱۴۰۵) و روش تحلیل به صورت تحلیل فضایی و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بیش از نیمی از خدمات شهری پیشنهادی طرح تفصیلی برای شهر ارومیه محقق یافته است و بیشتر نقاط محقق نشده خدمات شهری به ترتیب در مناطق ۲، ۳، ۱، ۵ و ۴ قرارگرفته اند.

برنامه¬ریزی کاربری زمین، خدمات شهری، طرح¬های توسعه شهری، طرح تفصیلی، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، شهر ارومیه