بهروز اسدی - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
محمد کرمی - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

یکی از بزنگاه ها و چالش های همیشه تاریخ در مباحث اخلاقی چگونگی تصمیمگیری فاعل های اخلاقی در مواقع اضطرار اخلاقی است. زمانی که افراد مابین انتخابی از میان دو حکم اخلاقی دچار تردید شده و به ناچار می بایست یکی را انتخاب نمایند. بر اثر تقابل هایی که سقراط با سوء عملکرد سوفسطائیان زمان خویش داشته، به غلط متهم به توهین به خدایان و تلاش برای فریب اذهان عمومی می گردد و نهایتا در دادگاه با صدور حکمی ظالمانه محکوم به اعدام می گردد. مهیا شدن شرایط فرار از زندان و امتناع سقراط از انجام آن و گردن نهادن به حکمی ظالمانه بازنمای اضطراری اخلاقی و دشواری تصمیم گیری در شرایط حساس است. چالش اخلاقی سقراط زمانی رخ می نماید که از طرفی بنابر حکم غلط دادگاه محکوم به اعدام گردیده و تمرد از آن عقلانی است و از طرف دیگر فرار از زندان را نافی اطاعت مدنی از قوانین و احکام اجتماعی و امری غیراخلاقی تشخیص می دهد. سقراط نهایتا با ارائه ی راه حلی بدیع بر ماندن در زندان تاکید می کند. هدف پژوهش حاضر نقد و بررسی دلایل عقلی و اخلاقی تصمیم سقراط است.

قانون، عدالت، نافرمانی مدنی، اضطرار اخلاقی