مسعود خوش سیما - استادیار، پژوهشکده سامانه های ماهواره، پژوهشگاه فضایی ایران،تهران، ایران،

در مقاله پیشرو، با هدف تحلیل اپتیکی اتمسفر برای تعیین نوع آلایندگی ذرات موجود در هوای دو شهر تهران ۱۱۱۸۹m)، N ۵۱/۳ و (۳۵/۷E و زنجان ۱۷۰۰m)، ۴۸/۵N و (۳۶/۷E با استفاده از کلان داده های سنجنده OMI ماهواره سنجش از دور Aura، سری ماهواره ای EO ناسا، شاخص عمق نوری اتمسفر در طول موجهای کوتاه تابشی AOD۳۵۴nm ,AOD۳۸۸nm AOD۴۴۰nm و AOD۵۰۰nm استخراج و نمای انگستروم AE ۵۰۰-۴۴۰ , AE۴۴۰-۳۸۸ و AE ۵۰۰-۳۸۸ محاسبه شده است. میانگین ده ساله شاخص های اپتیکی استفاده شده در این پژوهش، عمق نوری هواویزها (AOD) در چهار طول موج مذکور و نمای انگسترم (AE) در بازه های طول موجی (۵۰۰-۳۵۴)، (۵۰۰-۴۴۰) و (۴۴۰-۳۸۸) نانومتر در بازه زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ با قدرت تفکیک مکانی یک درجه به ترتیب برای AOD از ۰,۲۷ تا ۰,۴۷ در زنجان و از ۰,۳۵ تا ۰,۵۵ در تهران و برای AE از ۱,۵۹ تا ۱,۷۸ برای زنجان و برای تهران از ۰/۴۶تا ۱/۴۳ میباشد. که با توجه به بازه تغییرات این دو شاخص وجود ذرات با مد ترکیبی درشت و ریز با انواع شهری- صنعتی و گردغبار که مد غالب شهری- صنعتی است در شهر پرجمعیت، صنعتی و پرترافیک تهران و مد غالب درشت (غبار صحرایی) در هوای شهر نیمه صنعتی و کم جمعیت زنجان قابل نتیجه گیری میباشد. همچنین مقایسه نسبت تغییرات این شاخصها به طول موج های تابشی فرودی اندازه گیری شده که یک شاخص ریاضی و محاسباتی معتبر است، برای هوای این دو شهر نشان میدهد انحنای بیشتر ( غیر خطی بودن ارتباط) برای شهر تهران نسبت به زنجان دلالت بر عدم وجود یک نوع هواویز و به بیان دیگر خصوصیات متفاوت فیزیکی و شیمیایی هواویزها و تولید هواویزهای ثانویه در این شهر است. با استفاده از انحنا نمودار تغییرات به نظر میرسد ترکیبی از مد تجمعی و ریز هواویزها مد غالب هواویزهای جو تهران و وجود ریزگردهای بیابانی مدغالب ذرات هوای زنجان میباشد.

عمق نوری اتمسفر، کلان داده، سنجش از دور، آلودگی هوا