آینده پژوهی تاب آوری اجتماعی شهری در برابر مخاطرات و بحران ها با تاکید بر پاندمی کرونا

یکی از راهبردهای بین المللی سازمان ملل متحد برای کاهش بلایا، ایجاد تاب آوری جوامع در برابر سوانح طبیعی وانسان ساخت است. یکی از مهمترین بحران ها و مخاطراتی که در سال های اخیر اقصی نقاط جهان را تحت الشعاع قرارداده است، گسترش ویروس کروناست. با توجه به ماهیت اجتماعی ویروس کرونا و شیوع و انتشار وسیع آن در شهرها وفضای شهری و تاثیرات و پیامدهای آن بر زندگی شهروندان، ارتقای تاب آوری اجتماعی شهری جهت مقابله و همزیستی بااین ویروس و مخاطرات مشابه بسیار اهمیت دارد. از اینرو پژوهش حاضر با رویکرد کمی و آینده پژوهی و با هدف شناساییو رتبه بندی پیشران های اثرگذار بر تاب آوری اجتماعی شهری و ارائه راهکارهایی جهت تقویت و ارتقای تاب آوریاجتماعی انجام شده است. جهت گردآوری اطلاعات از تکنیک دلفی نخبگان و مدیران شهری (۳۰ نفر از متخصصان حوزهمدیریت بحران و مدیریت شهری) و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل اثرات متقابل متقاطع در نرم افزارMICMAC استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که بیشترین تاثیرگذاری در بین پیشران های اجتماعیمورد بررسی بر سایر پیشران ها در راستای تاب آوری اجتماعی شهری در برابر کرونا، مربوط به شاخص ها و پیشران هاییهمچون "درک خطر و آگاهی جامعه"؛" آموزش پیش، حین و پس از بحران"؛ "برابری و عدالت در توزیع فضایی خدمات ومنابع"؛ "اطلاعات صحیح و قابل اعتماد"؛ "دسترسی مناسب به منابع مالی، اقتصادی و اجتماعی"؛ و "حس تعلق و هویتاجتماعی" و بیشترین تاثیرپذیری نیز مربوط به شاخص های "خلاقیت وکارایی جامعه در حل مساله"؛ "توانایی انطباق وحفظ عملکرد در طول بحران"؛ "توانایی خود سازماندهی"؛ "توانایی بازیابی و بازگشت پس از حادثه" می باشد. همچنیندو شاخص " مشارکت و همکاری اجتماعی "و " همبستگی و انسجام اجتماعی " بعنوان شاخص های دووجهی،تاثیرگذاری و تاثیرپذیری بالایی در سیستم تاب آوری اجتماعی داشته و کل سیستم را تحت تاثیر قرار می دهند. از این رو بهمدیران شهری پیشنهاد میشود به منظور ارتقای تاب آوری اجتماعی شهری، برنامه هایی با مضمون و هدف افزایشمشارکت و همکاری و همبستگی و انسجام اجتماعی در سطح شهرها فراخور ویژگی و بافت اجتماعی هر شهر تهیه، تدوینو اجرا گردد.

Keywords:

تاب آوری اجتماعی , بحران , مخاطرات , آینده پژوهی , کرونا