ابوالفضل صادقی - دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
محمد علی رضایی اصفهانی - استاد گروه علوم قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه قم

یکی از موضوعات کلامی که همواره مورد توجه قرآن پژوهان مسلمان بوده و در سال های اخیر، به طور ویژه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، پلورالیسم یا همان کثرت گرایی دینی است. برخی از نو اندیشان معاصر همانند عبدالکریم سروش با استناد به برخی از آیات قرآن کریم که در آن ها، صراط مستقیم به صورت نکره ذکر گردیده است، آن را دلیل بر تعدد صراط مستقیم پنداشته و ادعای کثرت گرایی دینی نموده اند. از جمله آیاتی که بدان استناد جسته اند، عبارتند از : «انک علی صراط مستقیم» (زخرف: ۴۳)؛ «علی صراط مستقیم» (یس: ۴)؛ «و یهدیک صراطا مستقیما» (فتح: ۲)؛ «و هداه الی صراط مستقیم» (نحل: ۱۲۱) که در سه آیه ی نخست، هدایت بر صراط مستقیم، مرتبط با پیامبر اکرم (ص) و در آیه ی چهارم، مرتبط با حضرت ابراهیم (ع) می باشد. رهیافت مقاله ی حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از آراء مفسران و اندیشمندان قرآنی به ویژه علامه طباطبایی، آیات یاد شده را دلیل بر تفخیم، مبالغه و تعظیم صراط مستقیم دانسته و استناد این آیات، بر پلورالیسم دینی را مردود نموده و یگانه راه سعادت و آیین حق را دین مبین اسلام دانسته که صراط مستقیم در انحصار آن است.

کثرت گرایی دینی, علامه طباطبایی, عبدالکریم سروش, تنکیر صراط مستقیم, مدعای قرآنی