وحید اطلسی پاک - استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور
امید بهمنی - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا؛ همدان

به منظور درک بهتر مکانیسم های تحمل به شوری در ارقام گندم نان، بررسی نقش اثرات اسمزی و اثرات ویژه یونی در ممانعت از رشد گیاه ضروری به نظر می رسد. به منظور بررسی نقش عوامل اسمزی و یونی در کاهش رشد ارقام مختلف گندم، چهار رقم متفاوت از لحاظ تحمل به شوری در آزمایشی گلخانه ای مورد مقایسه قرار گرفتند. زمانی که برگ چهارم به حداکثر سطح خود رسید، شوری اعمال شد. برخی خصوصیات رشد در دو سطح شوری صفر. ۱۵۰ میلی مولار کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفت. ارقام متحمل به شوری (ارگ و افق) دارای میزان رشد نسبی، ماده خشک ریشه، اندام هوایی و عملکرد دانه بیشتری تحت شرایط شوری نسبت به رقم مروارید بودند. کاهش عملکرد دانه در رقم مروارید به دلیل کاهش اندازه و تعداد دانه بود. رقم حساس تجن تحت شرایط شوری دارای سدیم کمتری در اندام هوایی نسبت به ارقام دیگر بود.نتایج تحقیق نشان داد که در سطوح متوسط شوری در گندم کاهش رشد گیاه عمدتا بدلیل اثرات اسمزی ناشی از شوری است نه اثرات ویژه یونی.

گندم، تنش اسمزی، رشد نسبی، عملکرد