بررسی وضعیت تنها گونه پستاندار دریای خزر

فک دریای خزر (Pusa caspica) تنها پستاندار دریای خزر می باشد. زیستگاه این گونه فقط دریای خطر بوده و به دلیل محصور بودن زیستگاه، در صورت وجود خطر و ایجاد ناامنی و ناپایداری در زیستگاه امکان مهاجرت و جابجایی به مکان دیگر را ندارد. به علاوه این گونه در بخشی از سال و به خصوص در بازه زمانی زادآوری توله ها به سرزمین های یخی وابسته می باشد. بنابراین این خصوصیات گونه را در مقابل تغییرات غیر قابل تحمل بسیار آسیب پذیر می کند. جمعیت فک دریای خزر به دلایل مختلفی کاهش زیادی داشته به همین دلیل از طرف IUCN به عنوان گونه "در خطر انقراض" طبقه بندی شده است. عوامل متعددی در کاهش جمعیت این گونه نقش داشته اند که از جمله می توان به کشتار آن ها توسط شکارچیان طبیعی (گرگ ها و عقاب های دریایی)، بیماری از قبیل ویروس دیستمپر سگ سان (CDV)، تخریب زیستگاه و بهره برداری بیش از حد منابع غذایی این گونه (به ویژه ماهی های کیلکا)، فعالیت های ماهیگیری غیرقانونی و شکار (برای گوشت، پوست و چربی)، ورود گونه غیربومی و مهاجم شانه دار دریای خزر، آلودگی، تغییرات اقلیمی، نوسانات آب دریای خزر و توسعه دریایی و ساحلی اشاره کرد. با توجه به اهمیت این گونه و حضور آن به عنوان تک پستاندار دریای خرز، در صورت انقراض، گونه ای دیگر امکان نقش آفرینی جایگزین را نخواهد داشت، بنابراین نیاز به اقدامات حمایتی و حفاظتی شدیدا احساس می شود. خوشبختانه اقداماتی از قبیل ممنوعیت ها و سهمیه ها اجرا شده است و لازم است که اقداماتی دیگری از قبیل ایجاد شبکه ای از مناطق حفاظت شده برای فک ها، کاهش صیدهای جانبی در شیلات قانونی و غیرقانونی، آموزش و تنویر افکار عمومی به ویژه برای ماهیگیران و صیادان، کاهش اثرات کشتی ها و کشتی های یخ شکن نیز برنامه ریز و اجرا شود.

Keywords:

فک دریای خزر , تهدید , حمایت , Pusa caspica , CDV