زهرا توحیدی - گروه زیست شناسی . دانشگاه پیام نور تهران، ایران
حمید سبحانیان - گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران-ایران
امین باقی زاده - گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

 گیاهان دارویی به عنوان محصولات مهم کشاورزی می توانند به دلیل نقش حیاتی آن ها در پیشبرد اهداف ملی برای تحقق سلامت و همچنین به عنوان گنجینه های ژنتیکی، بزرگترین ثروت ملی برای هر کشور محسوب شوند. کشور ایران با داشتن اقلیم های متفاوت دارای تنوع گیاهان دارویی زیادی می باشد. تشخیص وضعیت رشد گیاهان دارویی در شرایط تنش خشکی می تواند منجر به کشت گیاهان مقاوم در مناطق خشک یا کم آب شود. درپژوهش حاضر به مطالعه پاسخ های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ده اکوتیپ از گیاه دارویی کلپوره (Teucrium polium L.) بومی جنوب شرقی ایران در شرایط تنش خشکی خواهیم پرداخت. لذا به این منظور یک آزمایش گلخانه ای فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای رطوبتی ۱۰۰، ۷۰ و ۴۰ درصد ظرفیت زراعی اعمال شد. نتایج حاصل از داده ها نشان داد صفات مورفولوژیکی مورد بررسی شامل طول ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی درسطح پنج درصد با افزایش تنش خشکی کاهش یافت. همچنین تنش خشکی موجب افزایش طول ریشه، محتوای پرولین و ترکیبات فنلی، کاهش محتوای کلروفیل a، b، کلروفیل کل و محتوای پروتئین گردید. بالاترین مقاومت به تنش را اکوتیپ های مناطق سرچشمه و کوهپایه و کمترین مقاوت را گیاهان مناطق شهداد و عنبرآباد نشان دادند. نتایج حاصل از پژوهش مورد نظر حاکی از مقاومت نسبی این گیاه به تنش خشکی می باشد. لذا گیاه دارویی بسیار مناسبی برای کاشت در مناطق خشک و کم آب ایران می باشد. از بین اکوتیپ های بررسی شده گیاهان منطقه سرچشمه و کوهپایه به شرایط تنش خشکی ۴۰ درصد پاسخ مطلوبتری دادند و با اطمینان بیشتری می توان کشت این اکوتیپ ها را در مناطق تحت تنش توصیه کرد.

پروتئین, پرولین, تنش خشکی, صفات فیزیولوژیکی, صفات مورفولوژیکی, کلپوره, گیاه دارویی