محمدرضا رزاقی - دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، دانشکده فنی و مهندسی، گروه مهندسی عمران.
آرش رزم خواه - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، دانشکده فنی و مهندسی، گروه مهندسی عمران.

با رشد سریع جمعیت و توسعه شهرنشینی از سازه های زیر زمینی به طور فزاینده ای در کشور ها استفاده می شود .با عمکرد های مختلف مثل حمل و نقل،انتقال آب، نفت وفاضلاب ها و نگهداری از امکانات مخابراتی . همچنین با توسعه و استفاده از فضاهای زیرزمینی ایجاد تقاطع ها و ساخت و سازه های نزدیک به تونل ها ناگزیر است. تونل های همپوشانی نسبت به تونل های منفرد با توجه به بارگذاری لرزه ای نسبتا پیچیده و مبهم ، محیط اطراف آن ها رفتار متفاوتی دارند . زمین لرزهای اخیر نشان داده اند که سازه های زیر زمینی ممکن است تحت اثر زلزله تغییر شکل های گسترده ای بوجود بیاورند و یا حتی آسیب ببینند که باعث شده توجه زیادی به خود جلب کنند. برای ارزیابی عملکرد لرزه ای سازه های زیر زمینی از تحلیل نظری، عددی و مدلسازی فیزیکی می توان استفاده نمود. آزمون مدل و نتایج آزمون های میدانی یکی از بیشترین روش های مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل پاسخ لرزه ای در تونل ها می باشد. مدلسازی فیزیکی روش مهمی برای ارزیابی مقاومت در برابر زلزله سازه های زیرزمینی است که از یک تست میز لرزان استفاده می شود که می تواند حرکان زیر زمینی ضبط شده یا ورودی های مصنوعی و امواج لرزه ای را تولید کند. امروزه آسیب و مقاومت در برابر زلزله ، تحت بار لرزه ای در تونل ها علی الخصوص تونل های همپوشانی مانند تونل بزرگراه ها ، تونل راه آهن و مترو به دلیل پیچیدگی به موضوعات اصلی تحقیق محققان تبدیل شده است که بسیاری از محققان عملکرد ساختارهای زیرزمینی در معرض ارتعاشات زلزله بر اساس آزمون میز لرزان که مدلسازی فیزیکی می باشد پرداخته اند. در این مقاله ما به بررسی پاسخ دینامیکی لرزه ای و ویژگی های یک تونل هم پوشان متعامد و مورب و همچنین تونل تاسیساتی با اتصالات با استفاده از آزمون میز لرزان پرداخته ایم. برای مطالعه پاسخ دینامیکی و ویژگی های طیف تونل عبور سه بعدی تحت بار های لرزه ای مدل هایی با مقیاس های مشخص بر اساس تونل های مورب و متعامد و اتصالات تونل ها ایجاد کرده ایم و با استفاده از میز لرزان یکسری لرزش را ایجاد کرده و با استفاده از پاسخ های ثبت شده، شتاب و فشار دینامیکی در ممکان های مختلف تونل مدل اندازه گیری می شود که متوجه شدیم توده سنگ اطراف تاثیر تقویت بر امواج لرزه ای با فرکانس پایین دارد و نتایج برای تقویت همپوشانی و درک بهتر پاسخ های پویا تونل در برابر زلزله به ما کمک می کند.

تونل ، تست میز لرزان، پاسخ لرزه ای،مدلسازی فیزیکی