حسین حسن رضائی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

امروزه رمان و داستان یکی از قالب های رایج ادبی است که نویسندگان از آن برای بیان مسائل مربوط به جامعه خود و دغدغه های انسانی بهره می برند.بعد از انقلاب اسلامی ۵۷ جریان گسترش و بالندگی رمان فارسی، با افت و خیزهایی، ادامه یافته و موجب شده تا رمان جایگاه والایی در ادبیات امروز فارسی داشته باشد. از جمله داستان نویسان معروف بعد از انقلاب، مصطفی مستور است. آثار مستور از پرتیراژترین و پرمخاطب ترین، داستان های فارسی در یکی دو دهه اخیر است. در میان آثار مستور، رمان روی ماه خداوند را ببوس جایگاه ویژه ای دارد، به گونه ای که می توان آن را معرف سبک و سیاق و شاخص داستان نویسی مستور به حساب آورد. همین امر موجب شد تا به تحلیل و بررسی این رمان بپردازیم. مقاله حاضر از سه بخش کلی تشکیل می شود: مستور و تکنیک داستان نویسی، بیان معنی کهن در قالبی نو و مستور و داستان مذهبی مدرن؛ در هر بخش به بیان و بررسی نقاط ضعف و قوت رمان مستور از آن زاویه خاص پرداخته شده است. در بخش نخست عواملی مانند بیان دغدغه های جمعی ایرانیان، کاربرد تکتیک های داستانی، زبان ساده و روان، و... بررسی شده اند. بخش دوم به سابقه موضوعاتی مانند جدال عقل و عشق در فرهنگ و ادبیات کلاسیک ایران می پردازد که این جدال در رمان روی ماه خداوند...به صورت آشکار و پنهان خود را نشان داده است. بخش سوم به بیان ویژگی های ادبیات مذهبی و دینی، و برسی نکات ضعف و قوت مستور در این زمینه، در رمان روی ماه خداوند را ببوس پرداخته است. مقاله حاضر که با شیوه تحلیلی و اسنادی نوشته شده است، در پایان نتیجه می گیرد که اگر نویسنده ای با تکنیک های داستان نویسی آشنا باشد و در کار خود تعصبی به مذهب، زبان، نژاد و ...نداشته باشد، می تواند از هر موضوع یا حادثه ای، روایتی بسازد که آیینه ای باشد برای بیان دغدغه ها و مسائل یک نسل، یک جامعه، یا در شکلی بزرگتر و موفق تر، برای یک دهکده جهانی واحد در تمام زمان ها.

مصطفی مستور، رمان مذهبی، نقد، انقلاب ۱۳۵۷.