میترا لاله سیاه پیرانی - دانشجوی کارشناس ارشداقلیم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحدشهرری وکارشناس پژوهشکده هواشناسی
معصومه سوری - دانشجوی کارشناس ارشد هواشناسی دانشگاه آزاداسلامی واحدتهران شمال وکارشناس مرکزآموزش سازمان هواشناسی کشور

آلودگی هوا با توجه به پیامدهای زیانبارش به یکی از ملموس ترین معضلات زیست محیطی تهران، پایتخت ایران و چندین شهر دیگر ایران تبدیل شده است. بلایا و مخاطرات محیطی از دیرباز بعنوان مخرب ترین عوامل آسیب رسان به انسان، جامعه ومحیط زیست مطرح بوده است. بنابر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست، نخستین زنگ خطر جدی درباره آلودگی هوای تهران در سال ۱۳۷۴ به صدا در آمد. در آن هنگام نزدیک به یکصد نفر از کارشناسان و مدرسان محیط زیست، جغرافیا و شهرسازی در پی نشستی در سالن اجتماعات پارک شهر تهران، متنی موسوم به بیانیه «هوای تهران ۷۴» منتشر کردند که در آن برای نخستین بار از آلودگی هوای پایتخت به عنوان یک «بحران ملی» که راه مقابله با آن «عزم ملی» است، نام برده شد. این تحقیق با توجه به شرایط حاد آلودگی هوای تهران طی دوره آماری ۴ الی ۱۰ آذر ماه ۱۳۸۹ مطابق با ۲۵ نوامبر الی اول دسامبر ۲۰۱۰ و با استفاده از تحلیل سینوپتیکی انجام پذیرفته است. ایستگاههای انتخابی سنجش آلاینده ها شامل: اقدسیه، فتح، گلبرگ، ژئوفیزیک و منطقه یازده شهرداری که تقریبا پوشش مناسبی از شهر تهران به دست میدهند، می باشد.در این مطالعه ابتدا نحوه تغییرات ساعتی آلاینده های شهر تهران، شامل NONOYCO ، PM-۱۰، NOXو SO۲ مورد مطالعه قرار گرفته و تاثیر پدیده های هواشناسی از قبیل وارونگی دمایی و باد همراه با شرایط همدیدی، بر کمیت و کیفیت آلاینده ها بررسی شده است. بررسی ها نشان می دهد که در طی دوره آماری مورد مطالعه چنانچه استقرار پرفشار منطقه ای (منطقه ایران، از نوع سامانه های عرض های میانی در ناحیه حاکم باشد غلظت آلاینده ها افزایش یافته و بعضا آنرا دو تا سه برابر، بیشتر از حد مجاز می نماید. باشد که این تحقیق تلنگری موثر را به برنامه ریزان مدیریت سرزمین در کشور زده و آنها را متوجه ژرفای هول انگیز و برگشت ناپذیر این خطر بگرداند.

آلودگی هوا، مخاطرات محیطی،شهر تهران، مدیریت بحران ، وارونگی دما، سامانه پرفشار، شرایط همدیدی