طیبه طیبه سیفی - استادیار دانشگاه شهید بهشتی

رنگ ها از آغاز زندگی بشر تا به امروز در زندگی او حضور فعال داشته و نقش های گوناگونی را ایفا کرده اند. رنگ ها علاوه بر تاثیرگذاری در زندگی فردی و اجتماعی انسان، گاه موجب بروز خلاقیت ها و استعدادهای نهفته در انسان شده است. حضور رنگ ها در آثار هنرمندان در کنار زیبایی اثر بر تاثیر آن بر مخاطب می افزاید؛ لذا شاعران با آگاهی از تاثیرات رنگ ها، به آن ها توجه خاصی کرده و از دیرباز آثارشان را به رنگ ها و ترکیب های رنگین مزین کرده اند. شاعران معاصر نیز در نگاه به رنگ ها گاه به تاثیر و زیبایی بصریشان و گاه به تاثیر احساسی آن ها اهتمام ورزیده اند؛ آن ها به معانی سمبلیک رنگ ها نیز توجه کردند تا از این طریق حقایق ذهنی خویش را به شکل سمبل یا نماد نشان دهند. بیاتی از جمله شاعرانی است که نگاهش به رنگ ها، به ویژه آبی، از زیبایی بصری و حالات احساسی و گاه معانی سمبلیک آن متاثر است؛ لذا در مقاله حاضر تلاش شده تا با توجه به نوع نگاه شاعر به رنگ آبی و معانی و دلالت های مختلف این رنگ، جنبه های زیبایی شناختی اش در اشعار او کشف و معرفی شود. بررسی آماری رنگ آبی و تحلیل آن ها در اشعار بیاتی بیان گر این است که این رنگ، نه تنها رنگ محبوب بیاتی است؛ بلکه در اشعارش فقط در معانی مثبت به کار رفته است. و علاوه بر معانی وضعی این رنگ، معانی سمبلیک آن ها نیز در آثار این شاعر جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است، ضمن این که آبی در اشعار او هم بر معانی نمادین رایج در اشعار دیگر شاعران، و هم بر معانی نمادین جدیدی دلالت دارد.

زیبایی شناسی, شعر معاصر, تصویر شعری, رنگ آبی, عبدالوهاب بیاتی