محمود احمدی - استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
مهدی نارنگی فرد - دانشجوی دکتری آب ­و هواشناسی، دانشگاه یزد

به جهت عدم توانایی ارائه داده­های مکانی بارش با وضوح بالا با استفاده از ایستگاه­های باران سنجی و محدودیت در انعکاس تغییرات مکانی بارندگی به طور موثر، به ویژه در مناطقی که در آن توزیع ایستگاه­های همدید و باران­سنجی بسیار بالا است؛ لزوم بکارگیری تکنیک­های سنجش از دور از اهمیت بیشتری برخوردار است. در دو دهه اخیر استفاده از داده­های ماهواره­ای و تکنیک­های سنجش از دور جهت پژوهش­های آب و هواشناسی رایج شده است. بدین جهت در این پژوهش، به منظور ارزیابی پهنه­های بارشی در استان فارس از داده­های ماهواره TRMM، به طور جداگانه برای فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان در بازه زمانی (۱۹۹۸-۲۰۱۲) استفاده شده است؛ سپس با بکارگیری روش میانیابی کریجینگ معمولی و وزن­دهی معکوس فاصله نقشه پراکنش مکانی و زمانی الگوهای بارشی تهیه گردید و جهت ارزیابی مدل­های درونیابی، از روش ریشه دوم مربع خطا (RMS) و مقدار استاندارد شده آن (RMSS) استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد بیشینه میانگین سالانه بارش در مناطق باختری و کمینه آن در نواحی جنوب و جنوب خاوری روی می­دهد. همچنین تغییرات مکانی قابل توجهی در پهنه­های بارشی در محدوده سرزمین پژوهش در مقیاس های فصلی و سالانه بجز در فصل تابستان وجود ندارد، در فصل تابستان کمترین میزان بارش و انحراف معیار رخ می­دهد که بر خلاف بارش سالانه از آرایش بارشی باختری- خاوری تبعیت نمی­کند و بیشینه بارشی آن مربوط به مناطق جنوب خاوری است؛ نتایج ارزیابی روش­های میانیابی نیز نشان داد روش کریجینگ با میزان خطا سالانه (RMS) ۲۸ در مقابل ۳۰ روش وزن­دهی معکوس فاصله از میزان خطای کمترین برخوردار است، همچنین کمترین میزان خطا در تابستان و بیشترین در فصل زمستان محاسبه گردید. 

بارش, ماهواره TRMM, پهنه بندی, تکنیک های زمین آمار, استان فارس