احمد نوحه گر - دانشگاه هرمزگان

یکی از مهمترین اکوسیستم های پویا رودخانه ها هستند و آگاهی از روند تغییرات و پیش بینی کیفیت آینده آن، امکان پیش بینی مشکلات احتمالی آینده و برنامه ریزی برای آنها را فراهم می سازد. حوضه آبریز میناب از دو شاخه اصلی رودان و جغین تشکیل شده که در حوالی برنطین به هم متصل می شوند. در این تحقیق با هدف بررسی تغییرات کیفی آب با استفاده از نقشه های توپوگرافی و کاربری اراضی، وضعیت توپوگرافی حوضه مشخص گردید. با مطالعات میدانی و کتابخانه ای، عوامل طبیعی و انسانی تاثیر گذار بر کیفیت آب شناسائی شده و نمونه آب از نقاط مختلف رودخانه در طول مدت مطالعه جمع آوری و سپس مورد آنالیز قرار گرفت. برای بررسی تغییرات کیفیت، پارامترهای آماری مهم برای شاخص های کیفی محاسبه و برای طبقه بندی آب آشامیدنی رودخانه با روش دیاگرام پایپر و استیف  و از دیدگاه مصارف در امور آبیاری و کشاورزی نیز با روش دیاگرام ویلکوکس مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به روابط به دست آمده هدایت الکتریکی  آبهای سطحی با باقیمانده خشک و یونهای کلراید، سدیم و منیزیم رابطه بسیار خوبی داشته است اما با یون بی کربنات رابطه مناسبی ندارد. براساس دیاگرام ویلکوکس نمونه های انتخابی در گروه آبهای قسمت جیم قرار می گیرند. براساس نمودار استیف در بیشترین نمونه ها کلراید فراوان ترین یون و میزان سولفات کم ترین می باشد. براساس نمودار پایپر بیشترین تراکم نمونه ها در سالهای مختلف در منطقه شور قرار می گیرد. براساس نتایج این تحقیق، گسترش اراضی کشاورزی تا لبه حاشیه رودخانه جغین، تجاوز به حریم رودخانه، استفاده از سموم دفع آفات، علف کش ها، برداشت حجم زیادی از آب رودخانه جهت مصارف کشاورزی، تراکم کشت بالا، عدم مدیریت مناسب زراعی، سبب کاهش دبی و افزایش میزان غلظت آلاینده ها در طول رودخانه در پایین دست شود.

آلاینده رودخانه, جغین, رودان, کیفیت آب, میناب