احمد نوحه گر - استاد دانشکده محیط زیست،دانشگاه تهران
نسیم قشقایی زاده - دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان
ارشک حلی ساز - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان

یکی از راه حل های اصولی برای پیشگیری و مهار سیل ، شناسایی مناطق خطرساز و سیل خیز در داخل حوضه آبخیز است و اصولا مهار و پیشگیری از سیل باید ابتدا در سر منشا آن یعنی زیرحوضه های آبخیز مورد توجه قرار گیرد. از این نظر حوضه آبخیز رودخانه جاماش به علت وقوع سیل های ویرانگر در آن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مطالعه مدل حوضه آبخیز با استفاده از نرم افزار HEC-GeoHMS تهیه و شبیه سازی هیدرولوژیک حوضه توسط مدل HEC-HMS انجام شد. جهت واسنجی پارامتر شماره منحنی و اعتباریابی مدل، از آمار ۴ رگبار مشاهده ای و سیل همزمان آنها استفاده شده است. نتایج نشان دادند که این مدل در خصوص پیش بینی دبی اوج و زمان مربوط به آن در خروجی حوضه می تواند نتایج قابل قبولی را ارائه نماید. در این تحقیق، با استفاده از روش حذف متوالی زیر حوضه ها برای دو واقعه بارندگی به عنوان نمونه، نقش کلیه زیرحوضه ها در هیدروگراف سیل خروجی تعیین و بر اساس آن اولویت بندی انجام گرفت. نتایج نشان می دهد میزان مشارکت زیر حوضه ها در سیل خروجی با مساحت آنها رابطه مستقیم ندارد و لزوما زیرحوضه ای که مساحت بزرگتر و یا دبی اوج بیشتری داشته باشد، در سیل خروجی کل حوضه تاثیر بیشتری ندارد بلکه اثر متقابل عوامل موثر مانند موقعیت مکانی زیرحوضه ها و نقش روندیابی در رودخانه اصلی و نقش شاخص های مورفومتری کانال رود نیز میتواند نقش مهمی داشته باشد.

مناطق سیل خیز, HEC-GeoHMS, HEC-HMS, جاماش