مریم جاویدی مقدم - دانشگاه فردوسی مشهد
محمدحسن کریم پور - دانشگاه فردوسی مشهد
آزاده ملک زاده شفارودی - دانشگاه فردوسی مشهد
محمدرضا حیدریان شهری - دانشگاه فردوسی مشهد

منطقه مهرخش در شرق ایران و در ۱۱۰ کیلومتری شمال­غرب­ بیرجند واقع شده­­است. این محدوده شامل برونزدهایی از ولکانیک­های پالئوسن- ائوسن بوده که توده نیم­عمیق کوارتز دیوریتی در آن­ها نفوذ نموده­است. پی­جویی اولیه در این منطقه به کمک پردازش داده­های ماهواره­ای آستر به روش نقشه­بردار زاویه طیفی دگرسانی­های پروپلیتیک، آرژیلیک و سرسیتیک را بارز کرد که با مشاهدات صحرایی تایید شدند. دگرسانی­های اصلی منطقه شامل پروپلیتیک، آرژیلیک و سیلیسی- کربناته می­باشند. کانی­سازی به اشکال رگه­ای (شمال، مرکز و غرب منطقه) و پراکنده (شمال منطقه) دیده می­شود. رگه­ها دارای امتداد شمال­غرب- جنوب­شرق تا شمالی-جنوبی و شیب ۸۵ تا ۹۰ درجه می­باشند. رگه­ها بیشتر سیلیسی- سولفیدی هستند و کانی­های سولفیدی در سطح شدیدا اکسید شده و مالاکیت، آزوریت، کالکوزیت، کوولیت، هماتیت و گوتیت تشکیل شده­اند. کانی اولیه سولفیدی در منطقه دیده نشد. کانی­های باطله کلسیت، کوارتز و باریت می­باشد. حداکثر مقدار پراکندگی مس، روی و سرب در رسوبات آبراهه ای در مناطقی است که در بالادست آن کانی­سازی رگه­ای وجود دارد و در ارتباط با دگرسانی­های آرژیلیک- کربناته- پروپلیتیک می­باشد. محدوده تغییرات عناصر در نمونه­های ژئوشیمیایی بر مبنای سنگ در رگه­ها به صورت زیر است: مس ۴۳۵۰۰-۱۳۰ گرم در تن، روی ۱۷۰-۱۳ گرم در تن، سرب ۳۹۹-۱۸ گرم در تن، طلا تا ۵۰ میلی­گرم در تن و نقره ۳/۲۷ -۲/۰گرم در تن. بیشترین میزان عناصر در نمونه­های ژئوشیمیایی بر مبنای سنگ در محل کانی­سازی پراکنده در واحدهای لیتیک توف و آندزیتی است. انطباق خوبی بین نتایج پردازش­های ماهواره­ای آستر با دگرسانی، کانی­سازی و بی­هنجاری­های ژئوشیمیایی در محدوده مورد مطالعه وجود دارد. با توجه به گسترش دگرسانی ها، ژئوشیمی، نوع کانی­سازی عمدتا رگه­ای و همچنین ارتباط آنها با سیستم شکستگی­ها می­توان کانسار مهرخش را در رده کانسارهای اپی­ترمال قرار داد

بلوک لوت, دگرسانی, ژئوشیمی, کانی سازی رگه ای, مهرخش