اشرف اسدی - دانشگاه پیام نور
سید ابوالفضل مسعودیان - دانشگاه اصفهان

هدف این پژوهش، بررسی الگوهای ضخامت در روزهای همراه با رخداد گرماهای فرین ایران است. برای انجام آن، از داده­های دمای۶۶۳ ایستگاه همدید و اقلیمی ایران در بازه زمانی ۱/۱/۱۳۴۰ تا ۲۹/۱۲/۱۳۸۲ استفاده شده است. سپس به کمک روش کریجینگ دما روی یاخته­های ۱۵*۱۵ کیلومتر برای کل ایران درون­یابی شد و یک آرایه­ی ۷۱۸۷*۱۵۹۹۲بدست آمد. داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل  نیز در همین بازه زمانی از پایگاه داده NCEP/NCAR فراهم شد. ابتدا روزهای همراه با گرمای فرین با استفاده از نمایه NTD مشخص شد. سپس براساس بزرگی و گستره رویداد­ها  داده­ها مرتب گردید و یک آرایه به ابعاد ۲۶۴*۷۱۸۷ یاخته شکل گرفت. ۲۶۴ روز اول به عنوان نمونه گرمترین و فراگیرترین روزها انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. نقشه­های ضخامت ترازهای ۱۰۰۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال و انحراف بهنجار شده دمای ایران نیز در طی روزهای نمونه محاسبه شد. بررسی­ها نشان داد که گرمترین و فراگیرترین رخداد گرماهای ایران با دو الگوی نقشه­ای ضخامت روی می­دهد. الگوی یک بیشتر در نیمه گرم سال حاکم است، اما  زمان فعالیت الگوی دو بر خلاف الگوی اول نیمه سرد سال است و در بخش بزرگی از زمان رخدادهای گرم فرین حاکمیت داشته است. در زمان حاکمیت الگوی یک نیمه غربی کشور و در زمان حاکمیت الگوی ۲ نیمه شمالی کشور رویدادهای گرم فرین را تجربه کرده­اند.

گرمای فرین, انحراف بهنجار شده ی دما, الگوهای ضخامت