اثرات تغییرپذیری ادافیک بر دینامیک مکانی اکوسیستم های خشک

اکوسیستم­های خشک و نیمه­خشک به دلیل عدم تنوع در ساختارها و متغیرهای خود، در معرض وقوع تحولات سریع در ترکیب جوامع گیاهی در پاسخ به تغییرات محیطی هستند. فرایندها و آشوب­ها با تغییر الگوهای متداول خاک در مقیاس­های کوچک می­توانند زمینه ظهور دینامیک­های بزرگ مقیاسی را در ساختار چشم­انداز فراهم آورند. شکل­گیری هتروژنیتی­های پراکنده در ویژگی­های خاک و به تبع آن تغییرات در توزیع پوشش گیاهی می­تواند نشانه­ای از ظهور وضعیت­های پایدار متناوب (وضعیت همگن پوشش گیاهی و فاقد پوشش) در سطح چشم­انداز باشد. چنین تضادی از لحاظ توزیع الگوهای خاک و پوشش گیاهی، منجر به ظهور فیدبکی مثبت بین خاک، آب و گیاه می­شود. فیدبکی که می­تواند نقش مهمی در روند دینامیک اکوسیستم­های خشک داشته باشد. افزایش فیدبک­های مثبت با کاهش انعطاف­پذیری سیستم، چشم­انداز را مستعد وقوع گذری برگشت­ناپذیر به سمت وضعیتی تخریبی خواهند کرد. از آنجا که بررسی فیدبک­های بین این سه متغیر محیطی می­تواند در درک دینامیک چشم­اندازهای خشک و نحوه پاسخ این سیستم­ها به تغییرات و تنش­های محیطی موثر باشد، در مقاله حاضر به تشریح اثرات فیدبک­های مثبت بین آب، خاک و گیاه بر روی روند تحول اکوسیستم­های خشک پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان داده است که چگونه ظهور هتروژنیتی­های پراکنده­ در ویژگی­های خاک غالب چشم­انداز با ایجاد فیدبک مثبت­ بین آب، خاک و گیاه می­تواند منجر به کاهش انعطاف­پذیری سیستم، ظهور وضعیت­های ناتعادلی و تسریع روند بیابان­زایی ­گردد. 

Keywords:

هتروژنیتی خاک , فیدبک مثبت , تاب آوری , دینامیک چشم انداز