برآورد تغییرات نرخ برخاستگی با استفاده از ترازیابی دقیق در البرز مرکزی، شمال ایران

رشته کوه البرز یک کمربند چین­خورده و رانده فعال است که در شمال ایران از باختر تا کوه­های قفقاز و از خاور در امتداد رشته کوه­های بینالود تا شمال افغانستان ادامه می یابد برخاستگی جوان در ارتباط با فعالیت گسل­ها در هیچ کدام از بخش­های این کوهزاد بصورت منظم انجام نشده است. در این مطالعه، با استفاده از روش­های ترازیابی دقیق، تحلیلی از نرخ برخاستگی و فرونشست مرتبط با فعالیت گسل­های اصلی کنترل کننده هندسه ساختاری البرز مرکزی در روندی عمود بر رشته کوه و از بخشهای جنوبی به سمت بخشهای شمالی آن ارایه گردیده است. نتایج بدست آمده نشان دهنده آن است که بیشینه برخاستگی فعال زمین ساختی البرز مرکزی در نزدیکی گسل های شمال تهران (در نزدیکی کرج) و مشاء ، با نرخ های متوسط  ۰.۶±۰/۱۷ و ۰.۶±۱/۱۸ میلیمتر در بیست و دو سال می باشد. همچنین مقادیر بسیار ناچیز و نزدیک به صفر برخاستگی یا فرونشینی در محل عبور گسل­های اصلی رشته نشان دهنده قفل شدگی مشهود این گسل­ها و پتانسیل لرزه خیزی آنها می باشد. در مواردی نیز سایر فرایندهای زمین شناسی همچون فرونشست­های ناشی از گسترش کارست­ها توجیه کننده آنومالی­های غیر عادی فرونشست می باشند که به عنوان نمونه با میزان ۱۱۸ میلیمتر در بیست و دو سال در فرودیواره گسل کندوان ثبت شده است. همچنین بررسی ناحیه ای مقادیر برخاستگی ها در دامنه های شمالی و جنوبی البرز حاکی از افزایش برخاستگی و فعالیت زمین ساختی در دامنه جنوبی البرز مرکزی با این نرخ تا ۰.۶±۱۰.۴ میلیمتر در بیست و دو سال نسبت به دامنه شمالی آن با نرخ برخاستگی  ۰.۶±۶.۳ میلیمتر در بیست و دو سال می باشد.

Keywords:

البرز , ترازیابی دقیق , قفل شدگی گسل , نرخ برخاستگی