کانیشناسی، دگرسانی و ژئوشیمی کانسار مس ولکانیکی کوه پنگ ساوه، بخش میانی پهنه فرورانش ارومیه-دختر

کانسار مس کوه پنگ در ۳۸ کیلومتری شمال شرق ساوه در بین رخساره های آتشفشانی ائوسن و اولیگومیوسن در بخش میانی پهنه فرورانش ارومیه-دختر قرار گرفته است. عمده واحدهای سنگی منطقه از گدازه های آندزیتی، آندزی-بازالتی، توف و لیتیک توفهای ریز دانه، گدازه های ریوداسیتی، برش های ولکانیکی ریولیتی و آگلومرا تشکیل شده است. سنگ های ولکانیکی ترکیب ساب آلکالن داشته و از لحاظ تکتونیکی در محدوده های کالک آلکالن و کالک آلکالن پتاسیم متوسط قرار می گیرند. محیط تکتونیکی نشان دهنده تعلق سنگهای منطقه به کمانهای آتشفشانی قاره ای است. ماده معدنی، در رخساره آتشفشانی همواره جایگاه استراتیگرافی ثابتی داشته بطوریکه از نوع چینه کران بوده و بافت آن عموما رگه –رگچه ای، پرکننده فضای خالی، جانشینی و لامینه مانند است. پاراژنز ماده معدنی شامل کانی های پیریت، کالکوسیت، بورنیت، دیژنیت، کالکوپیریت، کوولیت، مالاکیت، آزوریت، هماتیت و اکسید و هیدروکسیدهای آهن است. دگرسانی های مهم شامل دگرسانی سیلیسی (به میزان زیاد)، کائولینیتی، کربناتی، سریسیتی، اپیدوتی و به میزان کمترکلریتی است که کانه زایی به طور عمده با دگرسانی سیلیسی و کربناتی همراهی می گردد. مقایسه ویژگی های کانه زایی مس کوه پنگ از نظر محیط تکتونیکی، محیط زمین شناسی، نوع سنگ میزبان و همراه، ژئومتری، بافت و ساخت، کانی شناسی و پاراژنز کانیهای مس و دگرسانی آن، با تیپ های مختلف کانسارهای مس نشان می دهد که کانسار مس کوه پنگ، بیشترین شباهت و مطابقت را با کانسارهای تیپ مانتو دارد.