سنگ نگاری، ژئو شیمی، کانه زایی و جایگاه زمین ساختی- ماگمایی کانسار مس گرماب، قائن (خراسان جنوبی)

کانسار مس­گرماب در۵۰ کیلومتری شمال­شرق شهرستان قائن، در قالب برگه زمین شناسی ۱:۱۰۰.۰۰۰ آبیز و زون شرق­ایران واقع شده است. سنگ­های آتشفشانی­­کانسار مس­گرماب  به سن پالئوسن­ بالایی- ائوسن، شامل تناوبی از­گدازه­ها (آندزیت، تراکی­آندریت، آندزیت-بازالت و بازالت) و مواد­آذرآواری (انواع توف وآگلومرا) هستند. این سنگ­ها، بر اساس داده­های ژئوشیمیایی عناصر اصلی و­کمیاب، شباهت زیادی به­گدازه­های کالک­آلکالن دارند. مقدار Al۲O۳ آنها زیاد و در عین حال عدد منیزیمی پایینی دارند. تمامی نمونه­ها دارای ماهیت متاآلومین و ­کلسیمی- قلیایی پتاسیم متوسط- بالا هستند. مقادیر بالای عناصر Rb, Sr, K, U, Th, Zr و Ba، نسبت­های بالای­K۲O/Rb  وFeO/MgO  حاکی از شباهت سنگ­های این محدوده با سنگ­های توده­های آذرین کمان­های ماگمایی حاشیه فعال قاره­هاست.  دگرسانی سیلیسی، کلریتی، کربناتی، آرژیلیک، پروپیلیتیک و اپاسیتی شدن مهمترین زون­های دگرسانی می­باشند. در این محدوده ماگمایی غنی از مس حین صعود از زون فرورانش، به سطح زمین برخورد کرده است و مجموعه­ای  ازسنگ های آتشفشانی با ترکیب حدواسط تا بازیک به­صورت­ گدازه و آذرآواری (آگلومرا و توف) در سطح زمین ایجاد کرده است که میزبان کانه­زایی مس می­باشند. کانی­سازی سولفیدی مس در اثر عملکرد سیالات­گرمابی­ که در امتداد­گسل­ها در­ حرکت بوده ایجاد شده است. بارزترین ویژگی این منطقه چینه­کران بودن و پاراژنز ساده با چیرگی­کالکوسیت به عنوان کانه اصلی است. کانی­های کالکوسیت، کولیت، دیژنیت، بورنیت وکالکوپیریت پاراژنز­کانیایی را تشکیل می­دهند. علاوه بر­کانی­های سولفیدی، مس طبیعی، کانی­های اکسیدی از جمله کوپریت- تنوریت و کربنات­های مس نیز دیده می­شوند. در بیشتر موارد هم­رشدی بین کانه­های مس دیده می­شود. عیار نقره در نمونه­های آنالیز­شده، بالا است (متوسط مقدار نقره ppm ۳۴/۸ و مس % ۴/۲)، با این حال­کانی مستقلی از نقره شناسایی نشد. بر اساس ویژگی­های زمین­شناسی، ژئوشیمیایی، دگرسانی و کانی­سازی، کانسار مس­گرماب یک کانسار تیپ مانتو است. مقایسه ویژگی­های این­کانسار با کانسارهای بزرگ دنیا و ایران نشان می­دهد این­کانسار بیشترین شباهت را با ­کانسارهای مس عباس آباد و ورزگ (ایران) و بوئنااسپرانزا (شیلی) دارد. AbstractGarmab copper deposit located in۵۰km of northeast Qaen, ۱:۱۰۰,۰۰۰ sheet of Abiz and east Iran tectonic zone.Garmab copper deposit volcanic rocks with an age Late Paleocene-Eocene are mainly composed of lava flows (andesite, trachy-andesite, andesite-basalt and basalt) and pyroclastic rocks (various types of tuffs and agglomerate). Based on major and trace elements geochemical data, this rocks are very similar to calc-alkaline lava. They contain high Al۲O۳ and low Mg. All samples are metaluminous with medium-high K with calc-alkaline nature. High values of Rb, Sr, K, U, Th, Zr and Ba and high ratios of K۲O/Rb and FeO/Mg indicate the similarity of this rocks area with the rocks of active continental margin magmatic arc. Garmab volcanic rocks affected by hydrothermal solutions and have been altered. The most important alteration zones are silicification, carbonatization, chloritization, argillicization, propyliticization and opacitization. Copper sulfide mineralization form influence of hydrothermalfluid action that they move in faults. The deposit is stratabound and is characterized by simple paragenesis dominated by chalcocite as the main ore mineral. The mineral association is chalcocite, digenite, covellite, bornite and chalcopyrite.In addition of sulfide minerals, native copper, oxides minerals such­ as cuprite-tenorite and carbonate of copper was observed. In many cases, of copper minerals intergrowth was observed. Grade of silver in mineralized samples is high (Average Ag=۸.۳۴ppm and Cu=۲.۴%), whereas free mineral of Ag wasn't recognized. Based on geological, geochemistry, alteration and mineralization the Garmab copper deposit is a Manto type deposit. Comparison between this deposit and giant deposits in the world and Iran indicate most similarities with Abbas Abad and Vorezg copper deposits (Iran) and Buena Esperanza deposit (Chile). Keywords: Volcanic rocks, Upper Palaocene-Eocene, Continental arc, Mantos type copper, Garmab, Qaen.

Keywords:

سنگ های آتشفشانی , پالئوسن بالایی- ائوسن , کمان ماگمایی حاشیه قاره ای , مس نوع مانتو , گرماب , قائن