میترا امینی - دانشگاه شهید بهشتی
غلامرضا براتی - دانشگاه شهید بهشتی
علیرضا شکیبا - دانشگاه شهید بهشتی
محمد مرادی - پژوهشگاه هواشناسی
مصطفی کرمپور - دانشگاه لرستان

تاثیر دمای سطح آب دریا (SST) بر مقدار بارش محدود به ساحل نبوده و نواحی دور از دریا را نیز تحت­تاثیر قرار می­دهد. تشخیص همبستگی بین SST و بارش نقش موثری در پیش­بینی خشکسالی و ترسالی مناطقی که تحت­تاثیر نوسانات دمای آب قرار می­گیرند خواهد داشت. در پژوهش حاضر به منظور شناخت بهتر از شرایط بارشی، ارتباط نوسان ماهانه SST مدیترانه با بارش شمال­غرب ایران بررسی می­گردد. پس از مشخص کردن دوره­های سرد و گرم دمای ماهانه سطح آب دریای مدیترانه نسبت به دمای میانگین آن در دوره آماری (۲۰۱۴-۱۹۸۲)، میزان همبستگی بین SST و بارش در سطح منطقه محاسبه گردید. نتایج نشان داد تاثیر SST بر نوسان بارش منطقه از نظر زمانی و مکانی متفاوت است و بارش ماه­های مارس، اوریل و می بیشترین همبستگی (در سطح اطمینان ۹۵ و ۹۹ درصد) را با دمای آب دارد. گرم بودن SST در تمام سطح دریای مدیترانه در ماه سپتامبر با کاهش بارش در ماه نوامبر و سرد بودن SST غرب دریا در ماه­ نوامبر و دسامبر با کاهش بارش این دو ماه همبستگی نشان داد. بین سرد بودن SST غرب دریا در فوریه و کاهش بارش ماه آوریل، هم­چنین سرد بودن SST شرق دریا در ماه مارس و کاهش بارش ماه مارس و ماه می ارتباط معنی­داری وجود دارد. هم­چنین ارتباط معنی­داری (در سطح اطمینان ۹۵ تا ۹۹ درصد) بین گرم بودن SST تمام دریا و افزایش بارش ماه آوریل در منطقه شمال­غرب مشاهده شد. بطور کلی نتایج این تحقیق نشان داد هرچند براساس رابطه همبستگی بین SST و بارش، شناخت کلی از شرایط بارش امکان­پذیر می­باشد، معذالک بررسی شرایط سینوپتیک-ترمودینامیکی جو چگونگی این ارتباط را توجیه خواهد کرد.

SST, دریای مدیترانه, نوسان بارش, شمال غرب ایران