پهنه بندی آگروکلیمایی کشت مرکبات در استان خوزستان با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط GIS

هدف از این پژوهش پهنه­بندی نواحی اقلیمی مستعد کشت مرکبات در استان خوزستان است. به این منظور پارامترهای محیطی در قالب یک ساختار سلسله مراتبی چهار سطحی (اهداف، معیارها، زیرمعیارها و گزینه­ها)، پایگاه لایه­های اطلاعات اقلیمی (بارش، دما، رطوبت نسبی، باد و ساعات آفتابی روزانه) در بازه زمانی۲۰ ساله (۱۹۹۱-۲۰۱۰) تهیه شد. پس از شناسایی گزینه­های مرجع و همچنین تعیین رتبه آنها، ضمن در نظر گرفتن همزمان کلیه معیارهای تصمیم­گیری، ضریب اهمیت (وزن) معیارها و زیر معیارها بر اساس روش استاندارد شده مقایسه زوجی محاسبه گردید. آنگاه بر اساس مدل (AHP) به تخصیص ارزش و تلفیق نقشه های حاصله در محیط GIS پرداخته شد و در نهایت بر اساس اعمال وزن نهایی هر یک از زیر معیارهای محیطی و اقلیمی موثر در کشت، نقشه پهنه­بندی نواحی مستعد کشت مرکبات استان تهیه گردید. نتایج نشان داد که روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به­دلیل سادگی، انعطاف­پذیری و به کارگیری همزمان معیارهای کیفی و کمی، با کاربرد مطلوب در برنامه­ریزی اقلیمی- محیطی، توانایی آشکارسازی و تفکیک مناطق مستعد کشت مرکبات در خوزستان را دارد. بر اساس این پژوهش، نقشه پهنه­بندی آگروکلیمای کشت مرکبات خوزستان در ۴ کلاس اهمیت (ضعیف، متوسط، خوب و عالی) طبقه­بندی می­شود. مناطق شمالی و شرقی استان از شرایط خوب تا عالی جهت کشت مرکبات برخوردار است و مناطق محدودیت­دار استان با پتانسیل ضعیف، بخش­های جنوبی، مرکزی و غربی را در بر می­گیرند.

Keywords:

: اقلیم , مرکبات , پهنه بندی , سیستم اطلاعات جغرافیایی , روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی , خوزستان