ناصر شفیعی ثابت - استادیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
جواد قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی
رحیمه بهمنی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی

برای سنجش ظرفیت های گردشگری تاریخی و برای بهبود عملکرد آن، واکاوی ظرفیت­های موجود و بالقوه گردشگری تاریخی در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی ضروری است. زیرا متناسب با ظرفیت گردشگری تاریخی و با توجه به فراهم بودن زیرساخت­ها و خدمات رفاهی و پشتیبان گردشگری، اثرات فضایی و پیامدهای محیطی اکولوژیک، اجتماعی اقتصادی و کالبدی آن به شکل مثبت یا منفی نمود پیدا می­کند که در میزان توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی مقصد گردشگری نیز اثرگذار است. بر این مبنا، این تحقیق با هدف سنجش تاثیرات ظرفیت های گردشگری تاریخی در توسعه روستایی به روش توصیفی تحلیلی بر روی ۳۱۹ خانوار نمونه تصادفی در ۱۲ سکونتگاه روستایی در ناحیه سلطانیه انجام شد. برای سنجش شاخص های سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی تعداد ۷۹ گویه و در قالب ابعاد  محیطی اکولوژیک، منابع گردشگری، اجتماعی- اقتصادی و کالبدی سنجیده شد. هم­چنین، مولفه اثرگذار نیز در قالب ۱۴ شاخص بررسی شد. نتایج دلالت بر وجود رابطه مثبت و معنادار بین شاخص های ظرفیت پذیرش گردشگر، ظرفیت ایجاد واحدهای پذیرایی، و ظرفیت ایجاد خدمات رفاهی با شاخص های ابعاد توسعه پایدار روستایی در ناحیه سلطانیه دارد. در مقابل، شاخص ظرفیت اجرای تور گروهی، ظرفیت ایجاد واحدهای اقامتی و خدمات پشتیبانی در تبیین توسعه پایدار روستایی در روستاهای ناحیه سلطانیه جایگاه خود را نیافته است. بنابراین، ارتقاء شاخص های ظرفیت های گردشگری تاریخی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی به مثابه یکی از راهبردهای اثرگذار ضرورت دارد که مورد توجه سیاستگذاران و متولیان امر گردشگری قرار گیرد تا زمینه و زیرساخت های لازم برای تحقق آن ها فراهم شود.

توسعه پایدار, ظرفیت های موجود و بالقوه, گردشگری تاریخی, سلطانیه