کریم اسلاملوئیان - استاد بخش اقتصاد دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز
زهرا محزون - کارشناس ارشد اقتصاد دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز

این پژوهش امکان رفتار غیرخطی عبور نرخ ارز در اقتصاد ایران را با توجه به وضعیت تولید بررسی می کند. تحقیقات نشان می دهد که تاکنون این موضوع برای اقتصاد ایران برای رژیم های رونق (تولید بالا) و رکود (تولید پائین) بررسی نشده است. در جهت پر کردن این خلاء در ادبیات اقتصاد ایران، یک الگوی خودتوضیح برداری ساختاری آستانه ای با بکارگیری داده های ماهیانه برای دوره ی ۱۳۹۵-۱۳۸۱ برآورد شده است. بردار متغیرها شامل نرخ ارز، شاخص های قیمت کالاهای وارداتی، قیمت تولیدکننده، قیمت مصرف کننده، تولیدات صنعتی و نرخ سود بانکی است. از شاخص تولیدات صنعتی به­عنوان متغیر آستانه استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که تکانه مثبت نرخ ارز در هر دو رژیم تولید بالا و پائین باعث رشد شاخص های قیمت کالاهای وارداتی، قیمت تولیدکننده و قیمت مصرف کننده می شود. اما بر اساس توابع ضربه-واکنش، عکس العمل قیمت کالاهای وارداتی، قیمت تولیدکننده و قیمت مصرف کننده به تکانه نرخ ارز در رژیم رونق محصول شدیدتر از رکود است. بر اساس یافته ها، عبور نرخ ارز در اقتصاد ایران رفتار غیرخطی و ناقص دارد. نتایج بیانگر اهمیت توجه سیاست گذاران اقتصادی به تفاوت اثرات تکانه ارزی بر شاخص های قیمتی در وضعیت­های رونق و رکود است.

عبور نرخ ارز, رفتار غیرخطی, وضعیت تولید, الگوی خود توضیح برداری, ساختار آستانه ای, ایران