ابراهیم عباسی - دانشگاه شیراز
عظیم الله محمودی - دانشگاه شیراز

جایگاه و نقش دولت در اقتصاد و نوع این حضور، مسئله­ ی مهم محققان توسعه بوده است. در ایران نیز این موضوع مناقشه­ ی زیادی بین طرفداران تصدی گری دولت و ایفای وظایف حاکمیتی ایجاد کرده است. سوال مهم مقاله­ ی حاضر، بررسی ویژگی های دولت و نقش های آن در اجرای برنامه­ ی سوم توسعه از منظر نهادگرایی است. «دولت خودگردان» و «دولت خودگردان متکی بر جامعه» مهم ترین شاخص های دولت توسعه گرا از دیدگاه ایوانز هستند. نقش های تولی گری، تصدی گری، قابلگی و پرورش­گری دولت نیز قانون مندی های ایوانز برای تعریف دخالت دولت در توسعه­ ی صنعتی است. فرضیه­ ی تحقیق آن است که دولت در برنامه­ ی سوم توسعه، در شاخص هایی مانند «دیوان­سالاری کارآمد، استقلال نسبی دولت و خوداتکایی متکی به جامعه»، افق هایی برای حل مشکلات ساختاری دولت ترسیم کرد، هرچند در حل آن ها با چالش هایی مواجه بود. هم­چنین در این برنامه، بر گسترش برخی از صنایع تاکید شد که ایوانز آن­ها را مادر صنایع لقب داده است و قدرت «سرریز» و حرکت ­دهنده به سایر صنایع را دارند. روش این مقاله، تبیینی و از نوع مطالعات کتابخانه ای و اسنادی است. هدف تاکید بر اهمیت جایگاه دولت در مسیر توسعه­ ی ایران و شناسایی نقش های دولت، بر مبنای دیدگاه ایوانز است تا قوت و ضعف یکی از برنامه های توسعه از منظر اقتصاد سیاسی مشخص شود.

دولت توسعه گرا, نهادگرایی جدید, ایوانز, نانو, صنعت خودرو, برنامه ی سوم توسعه