سیدمحمدرضا علوی مقدم - دانشجوی دکترای هیدرولیک دانشگاه فردوسی مشهد، عضو هیات علمی گروه عمرا
سیدمحمود حسینی - دانشیار گروه عمران، دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالحمید ادیب اصل - دکترای سازه های آبی، شرکت سهامی آب منطقهای خراسان

کانالهای مرکب ، مقطع عرضی بسیاری از رودخانهها، خصوصا در بازههای مجاور مناطق مسکونی و زراعی را تشکیل میدهد . بنابراین بررسی رفتار هیدرولیکی آنها اهمیت زیادی دارد . اولین و مهمترین مساله در این خصوص، برآورد ظرفیت انتقال آنهاست . در این مقاله پس از معرفی اجمالی روشهای سنتی و اصلاحی برآورد ظرفیت انتقال، عملکرد این روشها بهکمک دادههای تجربی برای کانالهای مرکب مستقیم با زبری یکنواخت با یکدیگر مقایسه میشوند . از آنجائیکه شیب اصطکاکی در جریانهای غیر یکنواخت از اهمیت ویژهای برخوردار است , این بررسی از هر دو دیدگاه برآورد صحیح ظرفیت انتقال و شیب اصطکاکی صورت میپذیرد . جهت این مقایسه از یازده گروه دادههای آزمایشگاهی استفاده شده است . دو گروه از این دادهها توسط مولفین اندازهگیری «کوهرنس» گردیده و مابقی از مراجع مختلف برداشت شده است . نتایج این بررسی نشان میدهد که روش دارای خطای کمتری در برآورد هر دو عامل مذکور میباشد . با توجه به آنکه مقدار خطای برآوردی شیب اصطکاکی به طور معناداری از ظرفیت انتقال بیشتر است , لذا انتخاب روش مناسب در برآورد صحیح شیب اصطکاکی از اهمیت بیشتری نسبت به ظرفیت انتقال برخوردار است و لزوم مطالعه بیشتر در جریانهای غیر یکنواخت احساس میشود .

کانال مرکب، ظرفیت انتقال، شیب اصطکاکی، روش تقسیم مقطع وزنی، روش کوهرنس، مدل تبادل دبی