بررسی عوامل موثر بر نابرابری درآمد در استان های ایران: رهیافت پنل فضایی

بررسی توزیع درآمد یکی از موضوعات مهم و چالش برانگیز مورد توجه در هر اقتصادی به شمار می رود و یکی از مسائلی است که در مدت تاریخ مورد عنایت تمامی مکاتب اقتصادی قرار دارد. افزایش نابرابر ی درآمد در جامعه علاوه براینکه پیامدهای مهمی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور دارد، سرمایه گذاری را کاهش داده و با کاهش بهره وری سبب بی ثباتی اقتصادی در جامعه می شود. با توجه به نقش بسیار مهم توزیع درآمد در رشد و توسعه کشور، هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی عوامل موثر بر نابرابری درآمد در استان های ایران در دوره زمانی ۱۳۹۰-۹۵ با استفاده از رهیافت پانل فضایی است. در این راستا ابتدا به بررسی وضعیت توزیع درآمد در استانهای کشور پرداخته شده است و به منظور نمایش بهتر وضعیت موجود، خوشه بندی فضایی این متغیر شاخص توزیع درامد در قالب نقشه ارائه شده است. نتایج نشان می دهد که در سال های مورد بررسی استان های کشور از لحاظ نابرابری درآمد در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین در این مطالعه به بررسی عوامل موثر بر نابرابری درآمد با استفاده از اقتصاد سنجی فضایی پرداخته شده است. نتایج حاصل از تخمین سنجی فضایی نشاندهنده نتایج این آزمون بیانگر وجود اثرات فضایی در مدل است. نتایج برآورد مدل توزیع درآمد بیانگر آن است که متغیرهای نرخ شهرنشینی، نرخ تورم و درآمد مالیاتی دارای تاثیر مثبت بر شاخص توزیع درآمد است به این صورت که افزایش متغیرهای ذکر شده سبب افزایش ضریب جینی می گردد و این به معنی افزایش نابرابری درآمد در جامعه است. همچنین طبق نتایج تحقیق متغیر درجه باز بودن تجاری دارای تاثیر منفی بر ضریب جینی می باشد و با افزایش تجارت خارجی، ضریب جینی کاهش یافته و سبب بهبود توزیع درآمد در جامعه می گردد.

Keywords:

ضریب جینی , توزیع درآمد , نابرابری درآمد , اقتصاد سنجی فضایی