تبیین چالش ها و راهکارهای تجاری سازی علم در نظام آموزشی ایران (آموزش عالی)

نظام آموزش عالی یکی از زیرساخت های اساسی توسعه ی هر کشور به شمار می آید. تولیدات علمی در نظام آموزش عالی باید مراحلی را طی کرده تا به فناوری قابل استفاده در جامعه مبدل گشته و در منتهی به تجاری سازی تولیدات علمی و عرضه به بازار منجر گردد، اما این مهم تاکنون در ایران به سطح قابل قبولی نرسیده است. بنابراین اهداف این پژوهش، ارائه چارچوب و مفهومی کلی پیرامون تجاری سازی علم، اهمیت و لزوم ترویج آن در نظام آموزش عالی ایران و همچنین شناسایی چالش ها و راهکارهای تجاری سازی علم می باشد . پژوهش از نوع کیفی بوده که با تکیه بر نتایج تحقیقات پیشین، دیدگاه و تجارب صاحب نظران حوزه ذیربط و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به نتایجی کاربردی دست یافته است. در این پژوهش نتیجه گیری شد که مهم ترین چالش ها حاکی از عدم اعتماد سرمایه گذاران به دانش تولیدشده در دانشگاه ها، بوروکراسی و عدم انعطاف سیستم مدیریتی دانشگاه، ناکافی بودن سهم استادان و پژوهشگران از درآمدهای حاصل از تجاری سازی، فقدان آگاهی فعالان صنعت از فناوری های تولید شده در دانشگا هها، نگرش منفی میان دانشگاهیان درباره درگیرشدن در فعالیت های کسب و کار، نبود ارتباطات و شبکه هایی میان سرمایه گذاران، قوانین ضیعف حفاظت از دارایی های فکری در سطح ملی، عدم استقلال سیاسی دانشگاه ، عدم حمایت های مالی دانشگاه از پژوهشگران و... بودند. مهم ترین راهکارها جهت غلبه بر موانع می توان به همکاری پژوهشی میان دانشگاه و بخش تحقیق و توسعه، کاهش فاصله زمانی تبدیل یافته های علمی در جهت توسعه دانایی و تجاری سازی، ثبت اختراع در زمان مقتضی، شناسایی نتایج تحقیقات دارای ارزش بالقوه، تامین بودجه برای شکل گیری شرکت ها، انجام معامله برای انتقال دارایی فکری، مدیریت دارایی فکری، چارچوب فکری قدرتمند، خلاقیت، مهارت، آگاهی و پشتکار زیاد در سطح سازمانی و...برشمرده شدند. جهت دستیابی به کارآفرینی و تجار یسازی پژوهش های حاصل از جامعه دانشگاهی ایران، غلبه بر اقتصاد و فرهنگ سنتی نفتی حاکم بر ایران و بهبود ارتباط دانشگاه با بخش صنعت می توان از تجارب دانشگاه های پیشرو در این زمینه من جمله هاروارد، کمبریج، ییل، آکسفورد و کالج سلطنتی لندن به نحو عالی بهره برد.

Keywords:

تجاری سازی , تجاری سازی علم , نظام آموزشی , آموزش عالی