انسان مداری در تقابل با زیست مداری: مواجه سوژه های انسانی با محیط زیست در رمان چساپیکه اثر جیمز ای میچنر

استعمار اروپایی ها در آمریکای شمالی به آسیب ها و بحران های محیطی و اکولوژیک  فراوانی در این قاره پهناور منتج شد. تا پیش از ورود اروپایی ها به آمریکا، جنگل های این قاره با وجود سکونت هزاران ساله بومیان آمریکایی در آنها سرشار از منابع طبیعی بکر بودند. مهاجران اروپایی که با عبور از اقیانوس اطلس پا بر سواحل شرقی آمریکایی شمالی نهادند با انبوهی از اراضی جنگلی، حیوانات وحشی و روان آب های زلال مواجه شدند که به آنها نوید ساختن آینده ای روشن می دادند. این پژوهش با بهره گیری از نقد بوم گرا و با تکیه بر مفاهیم انسان مداری و زیست مداری به بررسی رمان چساپیکه( ۱۹۷۸) از جیمز ای میچنر می پردازد تا نشان دهد برخلاف بومیان آمریکایی که خود را بخشی از طبیعت می دانستند و نه حاکم بر آن، استعمار گران اروپایی که متاثر از جهان بینی انسان مداری بودند از هیچ تلاشی برای نیل به اهداف اقتصادی خود از طریق نابود کردن طبیعت و موجودات زنده فروگذار نکردند. این مقاله که پژوهشی مبتنی بر تحقیق کتابخانه ای به شمار می آید، با مبانی نظری آغاز می شود و در ادامه به بررسی نمونه های عینی مفاهیم نظری در رمان چساپیکه می پردازد. در همین راستا ضمن ارزیابی آثار ویرانگر ایدئولوژی انسان مداری در چارچوب نقد بوم گرا مصادیق جنگل زدایی گسترده، که یکی از نتایج فاجعه بار رواج انسان مداری در بین اروپایی های ساکن آمریکای شمالی بود، در رمان چساپیکه به تفصیل مورد بحث قرار خواهد گرفت. هدف اصلی نگارش این مقاله به چالش کشیدن نظرات انتقادی پاره ای از پژوهشگران و انسان شناسان اروپایی در رابطه با نقش مخرب بومیان آمریکایی در از دست رفتن منابع طبیعی آمریکای شمالی است. پژوهش حاضر ضمن تشریح نمونه های عینی تخریب محیط زیست در رمان مورد بررسی، نظریه های این محققین را زیر سوال می برد و نشان می دهد بومیان نه تنها نقشی در تخریب طبیعت ندارند بلکه همواره دارای دغدغه حفظ دنیای پیرامون خود و مظاهر زیبایی آن نیز هستند. 

Keywords:

نقد بوم گرا , انسان مداری , زیست مداری , طبیعت , تنباکو