زهرا سالاری - دانشجوی دکتری مطالعات ترجمه، دانشگاه فردوسی مشهد
علی خزاعی فرید - دانشیار مطالعات ترجمه، دانشگاه فردوسی مشهد
شهلا شریفی - دانشیار زبانشناسی همگانی، دانشگاه فردوسی مشهد

ترجمه صرفا انتقال عناصر زبان مبدا به زبان مقصد نیست. در فرآیند این انتقال، مترجم با چالش­های زیادی مواجه می­شود که یکی از این چالش­ها بعد کاربردشناسی است، حوزه ای که آن­طور که باید مورد توجه محققان و پژوهشگران ترجمه قرار نگرفته است. مترجمان گاهی صرفا به واژگان و ساختار دستوری و ظاهری متن توجه دارند و از ابعاد و لایه­های پنهان متن غافل می­شوند. این بعد بیش­تر در گفت­وگو نمود پیدا می­کند و از آن­جا که فیلم صرفا گفت­وگو محور است درنظرگرفتن این ابعاد در ترجمه دوبله از اهمیت زیادی برخوردار است اما آن­طور که باید تاکنون به آن پرداخته نشده است. پژوهش حاضر سعی دارد تا ابتدا دسته­بندی­هایی را که پیش­تر محققان برای کاربردشناسی ارائه کرده­اند به­صورت منسجم و در قالب یک دسته­بندی جامع به­صورت خلاصه توضیح دهد و سپس با ذکر نمونه­هایی از فیلم، نمود این ابعاد را در ترجمه دوبله نشان دهد. بدین منظور نمونه­هایی از چهار فیلم انگلیسی­زبان که به زبان فارسی دوبله شده­اند انتخاب شد و سپس با تحلیل این موارد و مقایسه آن­ها با ترجمه فارسی، نمود بعد کاربردشناسی در ترجمه دوبله فیلم مشخص شد.