فاطمه اخوان هزاوه - دانشجوی دکتری رشته مدیریت آموزش عالی، گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مصطفی اجتهادی - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
امیرحسین محمد داودی - دانشیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ساوه، ساوه، ایران
کامران محمدخانی - دانشیار گروه آموزش عالی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

هدف: تامین منابع مالی دانشگاه ها یکی از پیچیده ترین مشکلات و مسائل دانشگاه های دنیا است و از طرف دیگر دولت ها تمایل دارند از وابستگی دانشگاه ها به منابع دولتی کاسته شود و دانشگاه ها را به سوی نظام بازار و نظام عرضه و تقاضا سوق دهند. با توجه به این که دانشگاه درخدمت جامعه است، افرادی از جامعه به عنوان هیئت امنا به عنوان واسطی بین دانشگاه و جامعه قرار می گیرند. هیئت امنا از طریق این ارتباط می تواند در ایجاد و جذب منابع مالی جدید برای دانشگاه نقش به سزایی داشته باشد. این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین ابعاد و مولفه های کارکردی که می توانند در ایجاد و ارتقاء نقش هیئت امنا در تامین منابع مالی دانشگاه ها موثر باشند، انجام شده است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کیفی و از نظر شیوه پژوهش، تحلیل محتوا بوده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل ۱۵ نفر از افراد صاحب نظر و خبره در حوزه آموزش عالی بوده اند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختارمند می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزارMAXQDA۲۰۱۸ ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اعتبار داده ها با استفاده از روش تاییدپذیری توسط مشارکت کنندگان صورت پذیرفت.بحث و نتیجه گیری: مطابق داده های بدست آمده از مصاحبه های پژوهشی، داده های خلاصه شده به چهار بعد شامل: روش های تامین منابع مالی دانشگاه ها، نقش هیئت امنا در تامین منابع مالی دانشگاه ها، موانع موجود در تنوع بخشی در تامین منابع مالی دانشگاه ها و سازوکارهای ارتقاء نقش هیئت امنا در تامین منابع مالی و ۱۸ مولفه برای مقوله اصلی یعنی ارتقاء نقش هیئت امنا در تامین مالی دانشگاه ها و ۵۵ زیرمولفه است.دانشگاه ها در بعد روش های تامین منابع مالی، باید با اقتصاد، بازار و صنعت ارتباط برقرار کنند و نقش فعال تری در این زمینه ها داشته باشند، چنین دانشگاهی باید بازتابی از آن در فعالیت های هیئت امنایش مشاهده شود. بنابراین با بکارگیری ساز و کارهای مطرح شده و رفع موانع موجود در تنوع بخشی در تامین منابع مالی، با بهره مند شدن از افراد از بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، تولید و خدمات تحت عنوان هیئت امنا برای ارتقاء نقش هیئت امنا در تامین منابع مالی اهتمام ورزند، در این صورت اعضای هیئت امنا می توانند با ایجاد ارتباطات جدید موجب ترمیم شکاف های موجود بین دانشگاه و جامعه گشته و یک نوع ارتباط نهادمند، هدفمند و تاثیرگذار ایجاد کنند و در جهت تامین منابع مالی جدید و تنوع بخشی در منابع مالی برای دانشگاه نقش آفرینی نمایند.

بودجه, منابع مالی, نظام عرضه و تقاضا, هیات امناء