واکاوی وضعیت راهیابی دانش آموختگان تکنولوژی آموزشی به بازار کار و تعیین عوامل موثر بر آن

هدف: پیشرفت جوامع بالاخص کشورهای درحال توسعه تا حد زیادی در گرو گسترش نهادهای دانشگاهی است. هم چنین یکی از مهم ترین ویژگی های نهادهای آموزشی، درهم تنیدگی ساختارهای آموزش و اشتغال است. در واقع هر آموزشی باید بازدهی یا توجیه اقتصادی داشته باشد که عالی ترین نوع آن ایجاد اشتغال متناسب با فراگیر است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی وضعیت راهیابی دانشجویان و فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری رشته تکنولوژی آموزشی به بازار کار و عوامل موثر بر آن از نظر متخصصان پرداخته است.مواد و روش ها: در پژوهش حاضر از روش توصیفی–پیمایشی استفاده شده و شامل دو مرحله است. در ابتدا جهت شناسایی عوامل موثر در راهیابی دانش آموختگان تکنولوژی آموزشی به بازار کار مصاحبه نیمه ساختار انجام گرفت؛ در مرحله دوم براساس عوامل شناسایی شده پرسشنامه ای تدوین گردید و برای نظرسنجی از دانشجویان و فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در این زمینه استفاده شد. نمونه آماری در مرحله اول، ۲۴ نفر از اساتید و متخصصان رشته تکنولوژی آموزشی بود که با روش هدفمند از نوع متجانس انتخاب شدند و در مرحله دوم، ۱۹۲ نفر از دانشجویان و فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته تکنولوژی آموزشی در ایران با روش نمونه گیری در دسترس پرسشنامه را تکمیل کردند. اعتبار عوامل شناسایی شده در مصاحبه قبل از توزیع در جامعه آماری برای ۳ نفر از اساتید رشته تکنولوژی آموزشی ارسال شد و نظرات و پیشنهادات ایشان اعمال گردید سپس پرسشنامه نهایی تدوین شد؛ روایی پرسشنامه، به روش داوری تخصصی صاحب نظران رشته تکنولوژی آموزشی و اعمال نظرات و اصلاحات ایشان انجام پذیرفت. پایایی نیز براساس آلفای کرونباخ معادل۷۴/۰ محاسبه شد. تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ انجام گرفت. برای تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی فراوانی، میانگین و انحراف معیار و برای تعیین تفاوت بین هر یک از گروه های عوامل موثر در اشتغال از آزمون t تک نمونه ای و آزمون فریدمن استفاده شد.بحث و نتیجه گیری: در مرحله اول پژوهش طبق نظر متخصصان ۲۲ عامل موثر در اشتغال دانش آموختگان رشته شناسایی شد. این عوامل براساس قرابت در چهار حیطه، ۱. عوامل مرتبط با رشته، ۲. عوامل مرتبط با دانشجویان و فارغ التحصیلان، ۳. عوامل مرتبط با اساتید رشته،  و۴. عوامل مرتبط با جامعه و مسئولان کشور دسته بندی شد. طبق نتایج مرحله دوم پژوهش تمام عوامل شناسایی شده به وسیله متخصصان رشته تکنولوژی آموزشی در جذب دانش آموختگان به بازار کار تاثیرگذار هستند. با این حال عوامل آگاهی و بروز بودن دانش اساتید رشته تکنولوژی آموزشی، وجود اساتید تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی در اکثر دانشگاه های کشور و تدوین سرفصل های دروس دانشگاه مبتنی بر نیاز بازار کار بیشترین میانگین و عوامل سطح توقع بالای دانشجویان از ماهیت رشته، داشتن دانش بازاریابی، فعالیت انجمن های علمی و شناخت کافی از موقعیت و جایگاه های اجتماعی مرتبط با رشته تحصیلی کمترین میانگین را داشته است.

Keywords:

اشتغال , تکنولوژی آموزشی , دانش آموختگان , دانشجویان