پرستو حسن پور - گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
رومینا سیاح نیا - گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
حسن اسماعیل زاده - گروه برنامه ریزی و طراحی محیط، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

سابقه و هدف: فضای سبز شهری به عنوان بخش مهمی از اکوسیستم پیچیده شهری، خدمات اکولوژیکی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی را برای ارتقاء کیفیت زندگی در شهرها عرضه می­ کند. امروزه رشد سریع شهرنشینی به­ همراه تغییرات زیاد در پوشش و کاربری زمین­ ها سبب کاهش خدمات اکولوژیک و در نتیجه موجب بروز پیامدهای منفی محیط زیستی شده است. بر همین اساس هدف از این مطالعه بررسی روند تغییرات در وسعت و ساختار اکولوژیک فضای سبز منطقه ۲۲ تهران در سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۸ با رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین بمنظور بیان راهبردهای بهینه توسعه فضای سبز است. مواد و روش ­ها: منطقه مطالعاتی در این پژوهش، منطقه ۲۲ شهرداری تهران می­ باشد. با توجه به این که یکی از اصول اکولوژی سیمای سرزمین بررسی تغییرات کاربری ها و پوشش زمین­ ها است بنابراین با استفاده از تصاویر ماهواره لندست۱ در سال های ۱۹۹۶ و ۲۰۱۸ نقشه های پوشش زمین­ های منطقه ۲۲ تهران با روش طبقه بندی نظارت شده در ۴ کلاس انسان ساخت، فضای سبز، فضای باز و لکه های آبی تهیه و در ادامه مطالعه با سنجه های سیمای سرزمین در سطح سیمای سرزمین شامل آنتروپی نرمال ­شده، غنای گونه ای، تراکم حاشیه، مساحت لکه، انعطاف پذیری لکه و نیز در سطح کلاس شامل مساحت طبقه، تعداد لکه ها، تراکم حاشیه در سطح کلاس، میانگین اندازه و میانگین شکل لکه سیمای سرزمین مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج و بحث: یافته های تحقیق بیانگر این است که لکه های سبز منطقه۲۲ تهران در سال ۲۰۱۸ در مقایسه با سال ۱۹۹۶ ازنظر پیوستگی و اندازه و شکل دچار تغییرات عمده شده و در وضعیت مطلوبی قرار ندارند، چراکه ساختار فضاهای سبز شهری ریزدانه گشته و حالت تکه تکه شده پیداکرده است. به­ عبارت دیگر دو نوع تغییر عمده در سیمای سرزمین منطقه شامل ایجاد لکه های جدید و جدا شدن لکه­ ها رخ داده است. نتیجه گیری: با توجه به قابلیت های تحلیلی متریک های سیمای سرزمین در بهبود ساختار اکولوژیک شهرها و ارزیابی وضعیت فضای سبز پیشنهاد می شود رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین در برنامه ریزی و مدیریت فضای سبز شهرها مدنظر قرار گیرد.

فضای سبز, اکولوژی سیمای سرزمین, سنجه های سیمای سرزمین, منطقه ۲۲ تهران