فرهاد شریعت راد - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
منیره آدینه دوست آبادی - دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
رامین دهبندی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه شهید بهشتی
فاطمه سنماری - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه شهید بهشتی

به دنبال شیوع ویروس کرونا در جهان، بسیاری از تعاملات رسمی آموزشی به سمت برگزاری در بستر محیط مجازی سوق یافت و ادامه فرایند آموزش معماری نیز همانند همه دوره های آموزشی، به دلیل تعطیلی دانشگاه ها، تنها در بستر محیط مجازی و برخط ممکن گشت. در این میان کارگاه های طراحی معماری، به منزله کانون آموزش معماری، ویژگی های منحصربه فردی دارند که فرایند این آموزش را از سایر رشته های دانشگاهی جدا کرده است. کارگاه های طراحی معماری نمونه بارزی از یک محیط آموزش مشارکتی، چندحسی، و تجربه گرای مبتنی بر مسئله است. همین ویژگی ها موجب شده است تا در آموزش برخط آن ها، به دلیل وجود نقاط ضعف شاخص، نتوانند جانشین مناسبی برای کارگاه های حضوری باشند. به همین منظور با هدف درک وضعیت موجود و بهبود فرایند آموزشی در شرایط پاندمی کرونا، در پژوهش حاضر به چگونگی بازآفرینی آموزش طراحی معماری در محیط های کارگاهی در شرایط یادگیری و آموزش برخط پرداخته شد. در این تحقیق از روش نظریه زمینه ای در بررسی کارگاه های طراحی معماری دانشگاه شهید بهشتی در نیم سال دوم سال تحصیلی ۹۸-۹۹ و نیم سال اول سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ استفاده شده است. این کارگاه ها به دلیل شیوع کرونا به صورت مجاری برگزار شدند. داده ها با کمک مشاهده و مصاحبه گردآوری و کدگذاری شدند و نشان دادند که ۱۱ عامل در دو گروه «شرایط و امکانات» و «فرایند آموزشی کارگاه» بر عملکرد کارگاه موثر بودند. شرایط و امکانات نگرش به کارگاه مجازی شامل شیوه برگزاری کارگاه، نرم افزار ، سخت افزار، و منابع اطلاعاتی می شود. فرایند آموزشی کارگاه نیز به ساختار آموزشی کارگاه، محتوای برنامه کارگاه، مدیریت زمان، شیوه آموزش، شیوه عرضه، و تعامل مدرس و دانشجو اشاره دارد. در انتها نیز پیشنهادهایی برای مدیریت این عوامل بر اساس تجربه مدرسان بیان گردیده است.

آموزش معماری, آموزش برخط, کارگاه مجازی طراحی, کوید ۱۹, نظریه زمینه ای