سیده فائزه میرحسینی - کارشناس ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشگاه شهید بهشتی
اکبر حاج ابراهیم زرگر - استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
شریف مطوف - استاد مدعو دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

تهران همواره در معرض آسیب­پذیری ناشی از رخداد زمین­لرزه احتمالی بوده است. در این میان، سکونتگاه­های غیررسمی به دلیل ساخت­وساز بدون ضابطه و بافت فرسوده در کنار معضلات اقتصادی و اجتماعی بیشتر در معرض این آسیب هستند. محله فرحزاد یکی از سکونتگاه­های غیررسمی تهران و مورد مطالعاتی این پژوهش در برابر این مخاطره به­شدت آسیب­پذیر است. هدف از پژوهش پیش رو بررسی میزان آسیب­پذیری محله با استفاده از سناریونویسی برای آسیب­های احتمالی و خسارت­های ناشی از زمین­لرزه بر کالبد محله و پیش­بینی میزان خسارت­ها و تلفات ناشی از آن است. روش پژوهش توصیفی­ تحلیلی با رویکرد کمی است. تحلیل فضایی پژوهش با استفاده از نرم­افزار Arcmap انجام شده است. روش­های گردآوری اطلاعات نیز شامل مطالعه اسناد بالادست در کنار مشاهده و مصاحبه اکتشافی با اهالی بوده است. پس از شناخت محله و مطالعه آسیب­پذیری آن، با استفاده از مدل­های عرضه­شده برای زمین­لرزه احتمالی در تهران، بدترین حالت ممکن برای محله فرحزاد، که وقوع زمین­لرزه ناشی از لغزش گسل شمال تهران است و بیشترین خسارات و تلفات را بر جای می­گذارد، در نظر گرفته شده و سناریوی مخاطره برای آن نوشته شده است تا حدود و حجم آسیب­پذیری و میزان تخریب حدودی ساختمان­ها، زیرساخت­ها، و سایر جنبه­ها مشخص شود. بر اساس نتایج به­دست­آمده محله فرحزاد با تخریب ۶۵درصدی در اثر زمین­لرزه واقع­شده و در پی لغزش گسل شمال تهران روبه­رو خواهد شد که در آن بین ۱۱۵۳ تا ۱۳۴۵ ساختمان آسیب جدی خواهند دید و تلفات انسانی در صورت وقوع زمین­لرزه در هنگام شب و نبود امدادرسانی به بیش از ۵۰۰ نفر خواهد رسید.

زمین لرزه, زلزله, ارزیابی آسیب پذیری, سکونتگاه غیررسمی, محله فرحزاد, تهران