علیرضا ایمانی پیرآغاج - دانشگاه خوارزمی
محمد روشن - دانشیار عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی

تحلیل اقتصادی حقوق، عموما با نگاهی دستوری و هنجاری، به حقوق چنانچه باید باشد می نگرد. بدین وصف که باید ها را برای جامعه تعریف و قواعد حقوقی را جهت نیل به آنها هدایت می کند. یکی از شاخه های حقوق که به صورت برجسته زمینه مساعدی برای اعمال تحلیل اقتصادی در آن وجود دارد، نهاد قرارداد است. در حقوق قرارداد، دیدگاه ابزاری – مبتنی بر تحلیل هنجاری- قرارداد را به مثابه ابزاری جهت تحقق کارآیی اقتصادی می نگرد. در نقطه مقابل، دیدگاه اخلاقی، قرارداد را صرفا یک التزام اخلاقی به یک عهد به شمار می آورد، لذا اجرای یک قرارداد به لحاظ جنبه های اخلاقی موجود در آن وظیفه طرفین قرارداد است. سوال اساسی آن است که کدام یک از این دو دیدگاه با قواعد حقوق قرارداد سازگاری بیشتری دارد؟ انتخاب هریک از این دو دیدگاه می تواند منشاء اثرات متفاوتی در حصول اهداف قراردادی گردد. چنانچه حقوق قرارداد، به عنوان یک ابزار سیاست اجتماعی در تقابل با اصل اخلاقی وفای به عهد تلقی گردد، وصف صحیح تری از آن ارائه شده است. همچنین بیان دلایل کاربردی دیدگاه ابزاری باعث غلبه و ترجیح آن بر دیدگاه اخلاقی خواهد گردید.

تحلیل اقتصادی حقوق, دیدگاه اخلاقی, دیدگاه ابزاری, تقصیر, غرامات قراردادی