بازنمایی بنای قاجاری مدرسه دارالفنون با تکیه بر اسناد تصویری
عنوان مقاله: بازنمایی بنای قاجاری مدرسه دارالفنون با تکیه بر اسناد تصویری
شناسه ملی مقاله: JR_SOFEH-30-1_007
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_SOFEH-30-1_007
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
سیده بشری موسوی - کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
خلاصه مقاله:
سیده بشری موسوی - کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
مدرسه دارالفنون در دومین سال سلطنت ناصرالدینشاه به همت صدراعظم او میرزا تقیخان امیرکبیر بنا شد. بنای این مدرسه در تاریخ خود دستخوش دگرگونیهای بسیاری بوده است. نخستین بنای آن را در سال ۱۲۶۶ق به دستور میرزا تقیخان امیرکبیر و به طراحی میرزا رضاخان مهندسباشی و معماری محمدتقیخان معمارباشی ساختند. بنا به همان صورت ماند تا در حدود سالهای ۱۲۹۰-۱۲۹۶ق، تغییراتی، به طراحی میرزا عباسخان مهندسباشی (فرزند میرزا رضاخان مهندسباشی) و معماری محمدابراهیمخان معمارباشی (فرزند محمدتقیخان معمارباشی)، در آن دادند. پس از این تغییرات، صورت بنا آنقدر دگرگون شد که گویی بنایی جدید بر جای بنای اولیه ساخته شده بود. سپس در حدود سالهای ۱۲۹۵-۱۳۰۵ق بنایی دیگر در شمال مدرسه قدیم ساختند که به مدرسه جدید یا مدرسه موزیک معروف شد. دارالفنون تا پایان دوره قاجاریه به همین صورت باقی بود. در اوایل حکومت رضاشاه، بنای اصلی را تخریب کردند و بنایی جدید به طراحی مارکوف، معمار گرجی، بر جای آن ساختند. بدین ترتیب، در تاریخ معماری مدرسه دارالفنون در دوره قاجاریه با سه بنا مواجهیم که، در تحقیقات منتشرشده تاکنون، به صورت مشخص شناسایی و بازنمایی نشدهاند و گاه این صورتها، که هرکدام متعلق به جا و زمانی متفاوت بودند، با هم اشتباه گرفته شدهاند. بسیاری از مطالعات درباره معماری مدرسه دارالفنون حاوی نکاتی پراکنده و مبهم، و گاه آمیخته با اشتباه است و تصویری صحیح از بنای قاجاری مدرسه به دست نمیدهد. تنها پژوهش منتشرشده، که صورتهای مختلف بنا را روشن میکند، مقاله «معماری مدرسه دارالفنون و دگرگونیهای آن در دوره قاجاریان» است که نگارندگان آن به بررسی دقیق منابع تصویری مدرسه پرداخته و بنا و مراحل تغییرات آن را شناسایی کردهاند. با این حال تاکنون پژوهشی منتشر نشده است که حاوی بازنمایی بناهای قاجاری مدرسه باشد.در تحقیق حاضر از اسناد تصویری برجایمانده کمک گرفته شده تا صورت هرکدام از سه بنای یادشده بازنمایی شود. اسناد تصویری شامل عکسهای مدرسه و نقشههای شهری آن دوره (نقشههای کرشیش و عبدالغفار) است که بنای مدرسه در آن ترسیم شده است، در اینجا نگارنده این اسناد را به نقشههای معماری تبدیل کرده است. برای این تبدیل از روشهای هندسه ترسیمی و روشهای نرمافزاری کمک گرفته شده است. تطبیق مداوم نتایج حاصل از اقسام تصاویر، تکیه بر وحدت سبک، و مراجعه به شواهد نوشتاری مسیری است که برای رسیدن به نتیجه نهایی طی شده است. تصویر از داخل بنا بسیار اندک است؛ بدین دلیل، بازنمایی تصویری مدرسه محدود به نماهای آن در حیاطهاست.
کلمات کلیدی: بازنمایی بنا, مدرسه دارالفنون, معماری دوره قاجاریه, هندسه ترسیمی, اسکچ آپ, عکس تاریخی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1269463/