لعیا جنیدی - دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
زهرا تخشید - دانشکده حقوق دانشگاه هاروارد

حق دفاع در دعاوی یکی از حقوق اساسی شناخته شده خوانده است . در حوزه ی مسئولیت مدنی نیز خوانده (عامل ورود زیان) دارای حق دفاعیست که به وی اجازه می دهد به ادعای زیان دیده ایراد وارد کند. در حقوق ایران بحث دفاعیات خوانده در حوزه ی مسئولیت مدنی مورد غفلت قرار گرفته است. در این نوشتار با بررسی دفاعیات در مسئولیت مدنی مبتنی بر خطا در نظام حقوقی آمریکا نظریات موجود در حقوق آمریکا را بررسی می کنیم. خواهیم دید این مباحث که گاه در کتب فارسی مسئولیت مدنی به طور پراکنده به عنوان مطالعات تطبیقی مورد بررسی قرار می گیرند، در نظام حقوقی ایران چه جایگاهی دارند. در نظام حقوقی مسئولیت مدنی آمریکا، امروزه دفاع تقصیر مشارکتی که باعث محرومیت کامل زیان دیده از جبران خسارت می گردید، به طور گسترده طرد شده و دفاع تقصیر مقایسه ای جایگزین آن شده است. هدف اصلی از این مقاله، پیشنهاد مطالعه ی نظامند دفاعیات است که به حقوق خوانده و خواهان شفافیت بخشیده و از آشفتگی مطالعاتی موجود فعلی می کاهد. به علاوه با مطالعه ی تطبیقی جایگاه بحث دفاع تقصیر مقایسه ای در نظام حقوق عرفی آمریکا بررسی می کنیم که چگونه می توانیم از این دکترین در حقوق ایران بهره جوییم.

دفاعیات, مسئولیت مدنی, تقصیر مشارکتی, تقصیر مقایسه ای, حقوق آمریکا