جمال سیفی - دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی استاد راهنما (نویسنده مسئول)
وحید رضادوست - دانش آموخته حقوق بین الملل عمومی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی

هم واره روایت غالب در حقوق بین الملل این بوده است که محاکم بین المللی با قواعد «عینی» حقوقی روبه رو هستند که باید آن ها را بی کم وکاست بر موارد انضمامی اعمال کنند. مطابق این نظرگاه، اصول و قواعد حقوق بین الملل را نباید «تفسیر به رای» کرد و همیشه باید «بی طرفانه» به قضاوت پرداخت. نوشتار حاضر ضمن تبیین معرفت شناسانه ی اعمال قاعده ی انتزاعی بر مورد انضمامی، به دفاع از این اندیشه می پردازد که «تفسیر بی رای» وجود ندارد و همیشه مفروضاتی فراحقوقی به فهم و تفسیر قاعده جهت می دهند. بر این اساس می توان از مفهوم «سیاست حقوقی» در حقوق بین الملل پرده برداشت؛ مفهومی که تاکنون چندان محل مداقه نبوده است و در بهترین حالت با «سیاست قضایی» یکی انگاشته شده است. سیاست حقوقی در حقوق بین الملل حامل این پیام است که به ازای هر مسئله ی حقوقی، تنها یک «پاسخ درست» وجود ندارد و هیچ محکمه ای نمی تواند با صرف اعمال مکانیکی قواعد حقوقی بریده از واقعیت های جامعه ی بین المللی، تقصیر را بر گردن دیگرانی بیندازد که حقوق را ایجاد کرده اند. باید همیشه در خاطر داشت که خط فارق میان «حقوق موجود» و «حقوق در حال شکل گیری»، نه امری موضوعه بلکه امری نظری و در نتیجه، سیال است.

رویه ی قضایی, سیاست حقوقی, دیوان بین المللی دادگستری, مفروضات فراحقوقی