امین فعال جلالی - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مریم قاسمی - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

ارزیابی کاربری اراضی روستایی به عنوان هسته اصلی برنامه ریزی روستاهای جدید، نقشی مهم در ساماندهی فضایی- مکانی روستاها ایفا می­کند. امروزه در پی توسعه فعالیت­های گردشگری در نواحی روستایی، تغییرات کاربری اراضی کشاورزی به غیرکشاورزی، آثار زیادی در این نواحی به جای گذاشته است. علل این نابسامانی را بایستی عمدتا در اهمیت کاربری­های گردشگری، ضعف مدیریت، عدم سازگاری کاربری­ها با یکدیگر جستجو کرد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و به منظور ارزیابی کیفی کاربری های گردشگری از چهار ماتریس سازگاری، مطلوبیت، ظرفیت و ماتریس وابستگی استفاده گردید و جهت بررسی ارزیابی کیفی کاربری­ها از نظرات ۴۸ نفر از متخصصین این حوزه در روستاهای مورد مطالعه استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در بین کاربری های موجود در روستا، شبکه معابر اصلی درون روستا با مقدار ۴۷/۳ بالاترین مقدار سازگاری و کاربری­های آب انبار تاریخی کمترین مقدار سازگاری را (۳۲/۲) به خود اختصاص داده­اند. همچنین در بین روستاهای مورد مطالعه مشخص شد که در ماتریس ظرفیت روستای ابرده علیا با میانگین ۳۵/۳ بیش میانگین و روستای حصارسرخ با میانگین ۴۱/۲ پایین ترین امتیاز را به دست آورده است. در ماتریس مطلوبیت نیز روستای نوچاه با میانگین ۹۵/۳ بالاترین میانگین و روستای دهنو با میانگین ۷۳/۳ کم ترین میانگین را به دست آورده است. را به خود اختصاص داده است. همچنین مشخص گردید ماتریس سازگاری با میانگین ۸۵/۳، مطلوبیت ۸۴/۳، ظرفیت ۷۴/۲ و ماتریس وابستگی با میانگین ۵۴/۲، به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر را به خود اختصاص داده­اند.

ارزیابی کیفی, شهرستان بینالود, کاربری های اراضی, گردشگری