سنجش سطح توسعه پایدار با کاربرد شاخص توسعه انسانی (مطالعه موردی: استان های شمال غرب کشور)

مناطق مرزی در حیات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورها نقشی اساسی ایفا می­کند. بنا به دلایل متعدد این مناطق در مقایسه با سایر نقاط کشور، سطح توسعه یافتگی پایین­تری داشته و این امر توجه و برنامه­ریزی بیشتری را برای توسعه این استان­ها می­طلبد. اولین گام در بهبود وضعیت استان­های مرزی، تعیین سطح توسعه­یافتگی این استان هاست. در این راستا، شاخص توسعه انسانی، در حال حاضر، قابل قبول­ترین ابزار برای اندازه گیری رفاه و توسعه اقتصادی بوده و محاسبه این شاخص برای شناخت و تحلیل وضعیت رفاهی استان­های مرزی ضروری به نظر می­رسد. بنابراین، این مطالعه با هدف سنجش و مقایسه سطح توسعه یافتگی استان­های شمال­غرب کشور با استفاده از شاخص توسعه انسانی انجام شده تا بتواند سطح مولفه­هایی از قبیل درآمد، آموزش و بهداشت را در استان­های مذکور بسنجد. برای این کار، شاخص توسعه انسانی با استفاده از داده های سال­های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۳ برای استان­های مرزی شمال­غرب کشور محاسبه شده و سطح توسعه یافتگی آنها تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که استان آذربایجان شرقی به لحاظ شاخص­های آموزشی، بهداشتی و درآمدی در مقایسه با سایر استان­ها وضعیت مطلوب­تری داشته و شاخص توسعه انسانی بالاتری نسبت به آنها دارد. استان کردستان نیز از حیث شاخص­های مذکور بدترین وضعیت را داشته و پایین­ترین سطح توسعه انسانی را داراست. همچنین شاخص توسعه انسانی محاسبه شده نشان داد که استان­های مورد مطالعه از سطح توسعه یافتگی متوسط برخوردار بوده و شاخص توسعه انسانی آنها بین ۵/۰ و ۸/۰ می­باشد. همچنین نتایج حاکی از صعودی بودن روند شاخص توسعه انسانی در تمام استان­ها در بازه زمانی مورد مطالعه است.

Keywords:

آموزش , استان های شمال غرب کشور , بهداشت , درآمد , شاخص توسعه انسانی