علیرضا شهرستانی - دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

داستان «آب زندگی» یکی از داستان­های مجموعه زنده­به­گور اثر صادق هدایت است. این داستان در گونه داستان­های تمثیلی به­نگارش درآمده است و در جای­جای آن، ارجاعاتی به ادبیات کهن و کلاسیک فارسی و متن مقدس قرآن کریم وجود دارد. در جستار پیش رو تلاش بر آن است تا ضمن بیان منابع اقتباس و الهام نویسنده از متون پیشین، به این مسئله پاسخ داده شود که نویسنده، متون پیشین را با دخل و تصرف و خلاقیت در متن خود گنجانده یا اینکه بی­کمترین دخل و تصرفی آن­ها را به متن خود راه داده و مقلد صرف باقی مانده است؟ روش پژوهش به­صورت توصیفی - تحلیلی و کتابخانه­ای؛ با تکیه بر پژوهش­های صورت­گرفته در این باب است. با بررسی منابع اقتباس نویسنده، این نتیجه حاصل شد که منابع مورد اقتباس نویسنده، داستان حضرت یوسف (ع) در قرآن کریم، داستان­های شاه فریدون و داستان رستم و اسفندیار در شاهنامه فردوسی و همچنین یکی از حکایت­های گلستان سعدی است. به­طور کلی، نویسنده رویکردی خلاقانه و همراه با دخل و تصرف در چگونگی به­کارگیری این منابع درپیش گرفته است. درنتیجه اثرش می­تواند در چگونگی به­کارگیری متون ادبی کهن و متون مقدس، به­مثابه الگویی فراروی نویسندگان قرار گیرد.  

آب زندگی, صادق هدایت, اقتباس, متون کهن, متون مقدس