ناهید دهقانی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

در پژوهش پیش رو، ویژگی های سبک واژگانی در جوامع الحکایات و لوامع الروایات عوفی، به صورت موردی و جزئی نگرانه بررسی و تحلیل شده است. این کتاب از مهم ترین متون ادبی سده هفتم به شمار می رود و بر کتابهای ادبی پس از خود تاثیر فراوانی داشته است. با وجود اهمیت فراوان این کتاب، پژوهش های صورت گرفته درباره ی آن انگشت شمار است. نویسنده این کتاب برای نگارش اثر خود به بسیاری از متون کهن و نیز آثار معاصرین خود توجه ویژه ای داشته است. همین امر موجب تاثیرپذیری سیکی وی از نویسندگان دیگر شده و متن کتاب را از یکدستی و تشخص سیکی دور کرده است. کوشش نگارنده پژوهش پیش رو ، یافتن ویژگی های برجسته سیکی این کتاب و ارائه شواهد دقیق از متن کتاب، برای آشنایی بیشتر خوانندگان با چندگانگی ها و پیچیدگی های سبکی آن بوده است. بررسی جزئی نگرانه جوامع الحکایات در سطح آوایی و واژگانی به خوبی تاثیر جریان های سبکی دوره های مختلف را در نگارش این کتاب نشان می دهد. به دیگر سخن، در بخش های مختلف این کتاب، ویژگی های آوایی و واژگانی نثرهای بسیار کهن فارسی و ویژگیهای نثرهای سده های ششم و هفتم در کنار هم دیده می شود. در دوره نگارش این کتاب و کمی پیش از آن، جریان های سبکی مختلفی به موازات هم در فضای ادبی ایران وجود داشته است. با توجه به سفرهای نویسنده جوامع احکایات و مراودات ادبی و فرهنگی وی با شعرا و نویسندگان معاصر خود و نیز مطالعه آثار ادبی دوره های پیشین، آشفتگی سبکی در این کتاب چندان دور از انتظار نیست.

جوامع الحکایات، عوفی، ویژگی های سبکی، نثر قرن هفتم