حمید رضا شریفی - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
زهره نبی پور - محقق، ایستگاه تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گناباد، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
حمید رضا توکلی کاخکی - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

به منظور بررسی اثر رفتار جبرانی تراکم کاشت، وزن بنه و عمق کاشت بر خصوصیات رویشی و عملکرد کلاله زعفران (Crocus.sativus L.)، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (ایستگاه تحقیقات گناباد) در سال های زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۷ انجام شد. در این تحقیق تیمار تراکم کاشت (در چهار سطح ۶۰، ۹۰، ۱۲۰ و ۱۵۰ بنه در مترمربع) در کرت اصلی و فاکتوریل عمق کاشت (در دو سطح۲±۱۵ و ۲±۲۵سانتی متر از سطح خاک) و وزن بنه (در دو سطح ۱±۴و ۱±۸ گرم) در کرت فرعی قرار داشتند. نتایج نشان داد که افزایش تراکم از ۶۰ به ۱۵۰ بنه در مترمربع باعث افزایش معنی دار تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله ،تعداد بوته سبز شده، تعداد برگ در بوته، میانگین طول تک برگ و مجموع طول برگ در متر مربع شد. بر این اساس افزایش وزن بنه از ۴ به ۸ گرم موجب افزایش معنی دار تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشک کلاله، تعداد بوته سبز شده، تعداد برگ در بوته، میانگین طول تک برگ، مجموع طول برگ در متر مربع و مجموع طول برگ در بوته در سال اول و دوم و کاهش تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشک کلاله در سال سوم شد. نتایج همچنین نشان داد که افزایش عمق کاشت از ۱۵ به ۲۵ سانتی متر سبب کاهش معنی دار تمام صفات مورد بررسی زعفران گردید. اثر متقابل دوگانه و سه گانه بر صفات مورد بررسی عمدتا معنی دار بود. در مجموع نتایج نشان داد استفاده از بنه های مادری درشت تر تنها در سال های اولیه از اولویت نسبی برخوردار بوده و با افزایش سن مزرعه از اهمیت اثر آن کاسته می شود. بر این اساس چنین به نظر می رسد که می توان در راهبردی متفاوت و با ترکیبی از عمق کمتر و بخصوص تراکم بیشتر نسبت به جبران اثر وزن بنه اقدام و در مجموع به عملکرد بیشتری دست یافت .

رفتار جبرانی, طول برگ, تعداد برگ, تعداد گل, عملکرد کلاله